close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur

De 25 beste kinderboeken van 2018 volgens JaapLeest

De 25 mooiste kinderboeken van 2018

Wat valt er op: het was een zeer rijk en gevarieerd kinderboekenjaar. Poëzie, non-fictie, verhalen, illustraties – het ging alle kanten uit en de mond viel regelmatig open van verbazing en plezier. Het was vooral het jaar van lef en durf. Van schrijvers, tekenaars én uitgevers. Er werd veelvuldig buiten de lijntjes gekleurd en het wemelde van de nieuwe thema’s en vormen.  Zo moet het. Probeer eens wat uit, val eens een buil maar het is tenminste gedaan.

En: er kwam heel veel prachtigs uit ons eigen land; in mijn lijst staan maar vijf vertaalde boeken. We maakten kennis met talent.Het gaat lastig worden voor de jury’s in 2019 want er is geen uitgesproken favoriet. Er waren vooral veel mooie samenwerkingen tussen schrijvers en illustratoren die elkaar tot grote hoogtes stuwden. Het is geen gewaagde voorspelling dat veel van de boeken uit deze lijst in de nominaties en prijzen zullen vallen maar dan nog kan het vele kanten uit.

Het was weer een feest om met al die mooie boeken bezig te zijn, dit jaar combineerde ik JaapLeest voor het eerst met De Grote Vriendelijke Podcast (samen met Bas Maliepaard), wat een mooie aanvulling op elkaar op opleverde. Iedereen fijne feestdagen gewenst en een vruchtbaar en inspirerend 2019.

1-10

1. Laat een boodschap achter in het zand – Bibi Dumon Tak en Annemarie van Haeringen (Querido)

Non-fictie poïezie over evenhoevigen. Ga er maar aan staan. Bibi Dumon Tak deed het en maakte samen met Annemarie van Haeringen een volstrekt unieke bundel. Al die dieren krijgen een stem, spreken je toe, vertellen hun verhaal. Ze zijn blij, boos of verdrietig maar het zijn toch geen mensen. Want het zijn dieren. Voor Dumon Tak toch al geen misselijk jaar want ze mocht de Theo Thijssenprijs in ontvangst nemen (en daar kun je een aardige middenklasser van kopen).  Van Haeringen haar zoveelste Zilveren Penseel. Volgend jaar komen daar op zeker prijzen bij.

2. De wolf de eend en de muis – Mac Barnett en Jon Klassen (Gottmer)

Een boek om honderd keer en nog vaker voor te lezen. Heel grappig en beeldend. Muis wordt opgegeten en kan gezellig aanschuiven bij het diner dat eend in de maag van wolf aanricht. Als je daar eenmaal zit, ben je immers veilig, want je kan niet opnieuw door de wolf worden opgegeten. Logica waar geen speld tussen te krijgen is. Dit topduo flikt het iedere keer weer, dit jaar verscheen ook nog het prentenboek Vierkant.

3. De blauwe vleugels – Jef Aerts (Querido)

Afbeeldingsresultaat voor blauwe vleugels aerts

Lief en ontroerend. Kleine broer bekommert zich om zijn oudere broer, die de controle nog wel eens kwijtraakt. En soms is het andersom. In deze brengen ze op een tractor een kraanvogel terug naar zijn familie. Zie je het al voor je? Een heerlijk leesboek van een Vlaamse schrijver die weer helemaal terug is.

4. Ze gaan er met je neus vandoor – Ted van Lieshout (Leopold)

Wat doet Ted van Lieshout nou weer voor geks. Kan hij nooit eens normaal doen? Gelukkig niet. Letters die ruzie met maken en elkaar van de pagina’s afvechten. Het is idioot en geweldig en het was nog niet eerder gedaan, ook niet onbelangrijk.  Deze bundel is een ervaring en belevenis. En er staan ook nog een paar ‘gewone’ mooie gedichten in. Hopelijk pikken de volwassen poëziejury’s zijn werk eindelijk eens op.

5. Eiland – Mark Janssen (Lemniscaat)

Hij wordt steeds beter die Mark Janssen. Eiland is het hoogtepunt in zijn oeuvre tot nu toe. Zoveel te zien, zoveel bij te bedenken. Zonder dat we lastig gevallen worden door tekst die het invult. Dat meisje en die vader op dat eiland, hebben ze het nou echt niet in de gaten?

6. De schelmenstreken van Reinaert de Vos – Koos Meinderts en veel illustratoren (Hoogland en Van Klaveren)

Omslag Reinaert de Vos – Koos Meinderts

Je moet het maar durven om zo’n klassieker opnieuw onder handen te nemen. Koos Meinderts is niet bangelijk uitgevallen en slaagt met glans voor deze meesterproef. Vilein, geestig, eigentijds en heel goed gedoseerd. En dan staan er ook nog eens al die prachtige en gevarieerde illustraties in. Wilt u weten hoe het ervoor staat met de illustratiekunst in ons land: blader dit boek door.

7. Vosje –  Edward van de Vendel en Marije Tolman (Querido)

Het meest verrassende boek van het jaar. Wat een schoonheid en ontroering. Een oranje vosje in gefotografeerde landschappen. Dit kan dus ook nog. Er kan zoveel. En gelukkig doen Nederlandse illustratoren het ook. En durven uitgevers het aan.  Met mooie woorden van Edward van de Vendel.

8. Droomopa – Dolf Verroen en Charlotte Dematons (Leopold)

Afbeeldingsresultaat voor droomopa

Alweer een topduo. Wie zei dat Verroen negentig is geworden? Zal wel, hij maakt maar wel mooi één van de mooiste boeken uit zijn carrière. En Dematons doet mee. Sober en beheerst, en daardoor heel rijk. Opa is ineens dood en hoe moet dat zonder zijn verhalen? Nou, zo dus.

9. Jij begint – Kees Spiering en Alette Straathof (Luitingh-Sijthoff)

Meer dan tien jaar lang geen bundel en dat is in een klap goed gemaakt. Eindelijk durven uitgevers het weer aan. Het werd tijd, om een nieuwe generatie met Spiering’s poëzie kennis te laten maken. Gedichten over jij en ik, de liefde, het leven en de gewone dingen. Begrijpelijk en beeldend. Een nieuw talent de kans geven de illustraties te maken, ook al zoiets waardevols.

10. Zeb.  – Gideon Samson en Joren Joshua (Leopold)

Hier begon het kinderboekenjaar zo’n beetje mee en we dachten meteen: dit wordt een spannend jaar. Maffe verhalen, gekke illustraties en op de een of andere manier valt het in elkaar. Buiten de lijntjes maar binnen de denkkracht van kinderen. Spannend en eigenzinnig op een authentieke manier.

 

11-25

 

11. Liefde is niet voor lafaards – Ulf Stark en Ida Björs (vert: Edward van de Vendel) (Querido)

De sneeuw smelt spontaan van dit  ontroerende liefdesverhaal. De eerste kinderliefde tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog in Zweden. Vertaler Edward van de Vendel maakte zich terecht sterk voor dit kleinood van Ulf Stark.

12. Naar de rand van de wereld – Dirk Weber (Querido)

Dystopisch verhaal over een groepje kinderen dat vlucht voor een verstikkend regime. Spannend en avontuurlijk. Had een wat aantrekkelijker omslag verdiend.

13. Nieuwe maan – Sarah Crossan (vert: Sabine Mutsaers) (Pepper Books)

Als je van verzenromans houdt dan is de aanrader van het jaar. Een jongen bezoekt zijn oudere broer in de dodencel en ontrafelt daarmee hun familiegeschiedenis. Een bijzondere en pure vorm, weinig woorden, veel inhoud.

14. De reis van Syntax Bosselman – Arend van Dam en Alex de Wolf (Van Holkema & Warendorf)

De reis van Syntax Bosselman

Van Dam won de Thea Beckmanprijs met dit boek over de slavenhandel. Opgehangen aan een curieuze geschiedenis en verwoordt in een bijzondere vorm van non-fictie waarin de schrijver nadrukkelijk aanwezig is.

15. Het mysterie van niks en oneindig veel snot – Jan Paul Schutte en Floor Rieder (Gottmer)

Derde en laatste deel en nu weten we dan ook echt alles. Beetje ausdauer is wel nodig want het is niet eenvoudig maar wel erg slim uitgewerkt. De combinatie Schutten/Rieder blijft aanstekelijk.

(nog niet besproken op JaapLeest)

16. Aap op straat – Leo Timmers ( Querido)

Gaat komend jaar shinen tijdens de Voorleesdagen met Een huis voor Harry dat prentenboek van het jaar is en kan dan met dit boek meteen door naar de Kinderboekenweek met als thema voertuigen. Een aapje dat de file wil ontwijken, en wat er dan gebeurt….

17. Het meisje met de vlechtjes – Wilma Geldof (Luitingh-Sijthoff)

Boeiende fictie op basis van een levensverhaal. Wilma Geldof lijkt zich er in te specialiseren. Freddie Oversteegen zat samen met haar zus in de Haarlemse gewapende verzetsgroep van Hannie Schaft. Ze overleed dit jaar, voordat het boek verscheen.

18. De waarheid volgens Mason Buttle – Leslie Connor (vert: Annelies Jorna) (Lemniscaaat)

Zo’n gekwelde jongen bij wie alles tegen lijkt te zitten maar die de rampen op zijn eigen manier overwint. Een heerlijk anti-held verhaal in een puike vertaling.

19. Duivelskruid – Marita De Sterck (Querido)

Broeierige familiegeschiedenis over drie generaties vrouwen waarin hekserij en magie en geheimen een voorname rol spelen. Mooi van taal en spanningsboog.

20. En ik was zijn held – Rindert Kromhout (Leopold)

Tweede deel over Klaus Mann waarbij de invloed van het nazi-regime op de schrijversfamilie steeds voelbaarder wordt. Tegen wil en dank verlaten ze Duitsland en spelen op hun eigen manier een rol in het debat. Prima biopic waarmee de geschiedenis levend wordt.

21. Lepelsnijder – Marjolijn Hof (Querido)

Afbeeldingsresultaat voor lepelsnijder

Langverwacht boek van deze prijswinnende schrijfster die het over een heel andere boeg gooit. Een klassiek avontuur in de sfeer van Tonke Dragt over een jongen die op zoek gaat naar zijn wortels zonder dat hij het zelf doorheeft.

22. Het meisje en haar zeven paarden  –   Hadi Mohammad en Nosshin Saskahoo (vert: Imme Dros) (Querido) 

Een project dat is geïnitieerd door Marit Törnqvist die Iraanse collega’s begeleidde in het schrijven van dit prentenboek. Het resultaat is een magisch en authentiek verhaal.

23. Een indiaan als jij en ik – Erna Sassen  (Leopold)

Een ontroerend klein verhaal over de vriendschap tussen twee kinderen, waarvan de één een vluchteling is. Over de werking van fantasie als redmiddel om aan de grote wereld en het echte leven te ontsnappen.

24 . Nevermoor. Morrigan Crow en het wondergenootschap – Jessica Townsend (vert: Sabine Mutsaers) (Luitingh-Sijthoff)

Eindelijk een boek waarbij de vergelijking met Harry Potter niet volledig mank gaat. Een rijke fantasiewereld met alle elementen waaraan een magisch avontuur moet voldoen. Op naar de volgende delen.

25. Het ongemakkelijke dagboek van Henry K. Larsen – Susin Nielsen (vert: Lydia Meeder en Barbara Zuurbier) – Lemniscaat

Een drama dat te groot is voor een kinderleven. We lezen er soms over in de krant en in dit boek wordt geloofwaardig ontvouwd hoe die invloed kan uitwerken. Over wraak, vergeving en rouw en dan nog vaak geestig ook.