close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
12+

Dat geef ik je op een kleitablet

Lida Dijkstra Schaduw van Toet Jeugdboek
Luitingh-Sijthoff
Djenné Fila
Waardering: 8.0

Na de spectaculaire ontdekking van zijn graftombe in 1922 steeg de roem van Toetanchamon snel. Hij is zonder twijfel de bekendste farao en een belangrijk symbool van de Egyptische oudheid. Ondanks dat hij al op zijn negentiende stierf en maar tien jaar de scepter zwaaide. Inderdaad, Toetanchamon was nog maar negen toen hij de troon besteeg.

Schrijfster Lida Dijkstra vertelt zijn levensverhaal vanuit het perspectief van Anchesenamon, die kortweg Amany wordt genoemd, en het halfzusje is van Toetanchamon (Toet). Zij heeft een sterke band met haar halfbroertje en werpt zich op als zijn mentor en steun en toeverlaat en wordt later zelfs zijn echtgenote. Een interessant perspectief omdat Dijkstra hiermee inzicht geeft in de rol van vrouwen in die tijd. Amany lijkt voorbestemd ‘als schaduw van haar hoogstaande broertje’ maar ijvert voor haar eigen rechten door af te dwingen dat ze mag leren lezen en schrijven.

Toet is geboren met een klompvoet met het zwakke jongetje dat door zijn concurrenten als ‘kneedbaar als een kleipoppetje’ werd gezien, wordt niet van de troon gestoten. Integendeel, hij vormt samen met zijn vrouw een onoverwinnelijk, ‘als een tweekoppige god die nooit in de rug kon worden aangevallen.’ Toetanchamon is in tegenstelling tot veel andere vorsten niet alleen bezig met zelfverheerlijking maar luistert naar zijn onderdanen. De kloof tussen de politiek en de burgers is maar één van de nog steeds relevante politieke en maatschappelijke thema’s die voorbij komt. He gaat over vrouwenrechten, de omgang met religie (de vader van Toet voerde tijdelijk het monotheïsme in) en zelfs de pandemie speelt een rol,  als feestgangers een besmettelijke ziekte door het hele land verspreiden.

Lida Dijkstra bouwt aan interessant rijtje vertellingen die zijn gebaseerd op geschiedenis en overleg. De Griekse mythologie in Het beest met de kracht van tien paarden, de bijbel in De ring van koning Salomo en de Vos Reynaerde in misschien wel haar beste boek: Verhalen voor de vossenbroertjes. De illustraties zijn van het jonge talent Djenné Fila die zich met overgave op de materie heeft gestort. De Egyptische oudheid komt tot leven in schitterende prenten waarvoor onder andere bladgoud is gebruikt. Ze blijft dicht bij de sfeer van het oude Egypte maar tekent tegelijkertijd fris en dynamisch. De Penseeljury is alvast op scherp gezet.

De lessen die Amany aan haar halfbroertje c.q. echtgenoot geeft, zijn in verhalen vervat. Voor het overige kiest Dijkstra voor een vorm waarbij de zinnen in korte stukken worden opgeknipt, waardoor het minder als proza en meer als poëzie leest. Dat wordt versterkt door alliteratie en beeldend taalgebruik: baby’tje Toet is een ‘verkreukelde doperwt’ en een gezegd wordt verhaspeld naar: ‘dat geef ik je op een kleitablet’. Een prettige leesbare vorm die het soms weerbarstige verhaal de nodige lucht geeft. Want er is zoveel te vertellen, en Dijkstra wil ons ook weinig onthouden. Daar zou ze wat scherpere keuzes in mogen maken. Toch slaagt ze er met glans in om een interessante geschiedenis inzichtelijk te maken en er ook nog eens een eigen draai aan te geven. De kwestie die boven het verhaal hangt is of Amany voor zichzelf durft te kiezen. Dijkstra maakt die keuze voor haar, die niet helemaal strookt met de geschiedenis maar in lijn ligt met wat ze wil vertellen.

Lida Dijkstra vertelt in de 53e aflevering van de Grote Vriendelijke Podcast uitgebreid over Schaduw van Toet.

 

Tags : Andere landenEcht gebeurdegypteFamiliegeschiedenishistorieillustratiesjeugdboekkoningLiefde en vriendschapNon-fictieOorlog en misdaadPoëzieVroegerWeten en lerenziekte