Geen eenvoudig geval, dit Vijftien wilde zomers. Het is één van die boeken waar ik niet zo goed raad mee weet. Het is goed geschreven, opbouw en structuur deugen en het roert een paar belangrijke adolescententhema’s aan. Tot zover is er niks mis mee. Behalve dat ik nauwelijks van het boek heb genoten. Af en toe wel, vooral van losse zinnen en beeldspraken. Jan de Leeuw is een heel precies schrijver die gevoelens en sferen secuur weet neer te zetten. Maar er zit weinig lucht tussen de regels, veel hermetischer dan dit vind je het zelden in de jeugdliteratuur. Het is ploeterproza: doodserieus en zonder ook maar iets van humor of relativering. Het maakt het onnodig zwaar, om dezelfde reden heb ik soms moeite met het werk van Bart Moeyaert. Zou het een Vlaamse kwaal zijn?
Vijftien wilde zomers vertelt het verhaal van een familie- en liefdesdrama op verschillende niveaus. Orphee is de grote liefde van Thomas maar hun relatie gaat gepaard met veel moelijkheden. Eigenlijk staan alle verhoudingen in het boek onder grote druk. Van de ouders van Thomas, van de ouders van Thomas met hun ouders en ga zo maar door. Er is veel miscommunicatie en onbegrip. Er is ook veel behoefte aan geborgenheid en veiligheid, die maar moeizaam wordt geboden. Dan ga je maar in de kast zitten om de geur van moeder via haar kleding bij je te dragen. De Leeuw roept heel veel sfeer op, vooral die van onmacht en onbehagen. Daar is hij niet zuinig in. Telkens duikt er weer een nieuw probleem op, als het even goed dreigt te gaan tussen mensen. Een van de hoofdstukken begint met: ‘Het regent, de wereld treurt.’ Dat is in grote lijnen de teneur. Het leven is een tranendal en alhoewel het over wezenlijke zaken gaat, mag de zon ook wel eens schijnen.
Literair gezien is dit een sterke roman, ook gezien het verrassende perspectief dat De Leeuw voor een deel gebruikt, wat lezers zelf maar moeten ontdekken en ervaren. Maar proza dat zo is dichtgetimmerd doet mij op een bijna hyperventilerende manier naar adem happen, en dat is geen prettig gevoel.
Vijftien wilde zomers
Jan de Leeuw