‘De sleutelrobot’ van Simon van der Geest, illustraties Martijn van der Linden, Querido, 10+
Er waren nog behoorlijk wat open eindjes in Hart van staal van Simon van der Geest, het eerste van een tweeluik over een wereld waarin ouders gestaag worden vervangen door robots. Het werd bijvoorbeeld niet duidelijk waar de kinderen precies tegen streden. In De sleutelrobot worden de intenties van het autoritaire robotregime onthuld in een sterk plot. Een doordachte en geloofwaardige verklaring van de wereld die Van der Geest heeft geschapen.
Het groepje kinderen dat als de band ‘De Rebellen’ tegen de regels in muziek maakt, gaat de aanwijzingen achterna over de verblijfplaats van hun echte ouders. Het blijkt om ee zompig en streng bewaakt moerasgebeid te gaan, dat nauwelijks te bereiken is. De actie is niet zomaar een avontuurtje of zoals de auteur het schrijft: ‘Dit is geen sprookje waarbij een paar kinderen even alle ouders gaan bevrijden. Dit is een keiharde wereld waar robots de touwtjes in handen hebben.’ Dat blijkt, het pakt uit als een adembenemend avontuur vol grote risico’s en uitdagingen. Van der Geest maakt er een echte pagetuner van, die leidt naar de ontknoping waarin duidelijk wordt wat de oorsprong van het robotfanatisme is.
Als De Rebellen op het punt staan alles te verliezen, kan het geheim wel verklapt worden volgens een van de bandleden, omdat het in films ook altijd zo gaat. “Vlak voor je eraan gaat, vertellen de slechteriken hun hele meesterplan.” Geen onterechte opmerking, het tweeluik leest als een scenario voor een spannende jeugdfilm (of serie). Zonder teveel te verklappen, het heeft vooral te maken met liefde. Er was een sterke noodzaak om robots te maken die weten wat en voelen wat liefde is. Geen hart van staal meer, maar een hart vol vuur. Robots zouden niet langer gebruiksvoorwerpen moeten zijn, maar gelijkwaardig aan de mens, waarbij er sprake kan zijn van wederzijdse liefde. Gezien de snelle ontwikkeling in de robotica, is dat niet eens zo irrationeel gedacht.
De weerstand van robots tegen muziek wordt nog verder uitgediept en opnieuw is er een glansrol voor de robotvader van Zina, die zich heeft zich ontworsteld aan het controleprogramma. Al is de echte hoofdrol voor de kinderen die meer in hun mars hebben dan volwassenen, die zich vooral laten leiden door angst. Gelukkig doseert Van der Geest de taalvondsten (een robotterik, ‘we zullen hem geen schroefje krenken’) waardoor het geen parodie wordt. Hij laat een van de personages ‘ik haat die schrootzak’ zeggen. De stevige en wat duistere illustraties van Martijn van der Linden mogen niet ongenoemd blijven, ze dragen bij aan het oproepen van de wereld die wordt beschreven.
In dit geval hangt het tweede deel, zoals meestal, er niet maar een beetje bij. Het is de kers op de taart die het verhaal nodig had. De sleutelrobot is overtuigend, gelaagd en spannend. Simon van der Geest, de tweevoudig winnaar van een gouden griffel zal er vast niet opnieuw de hoofdprijs voor krijgen, maar doet er lezers van spannende avonturen een groot plezier mee. Dat is ook veel waard.
