´De opdracht van Tula´ van Robin Raven, Lemniscaat, 12+ // Tula van Milouska Meulens, illustraties D’Avelonne van Dijk, Gouden Boekje bij Rubinstein, 6+
Deze bespreking verscheen op 28 juni 2025 in het Friesch Dagblad.
De naam Tula zei de meeste Nederlanders lange tijd niet zo veel. Hij viel pas echt op toen premier Rutte hem twee jaar geleden expliciet noemde in de excuses van de regering voor de Nederlandse rol in het slavernijverleden. Later dat jaar rehabiliteerde koning Willem-Alexander de opstandsleider in een brief aan de bevolking van Curaçao. Op Curaçao is Tula in 2010 tot nationale held uitgeroepen en nu wordt ook bij ons zijn verhaal bekender. Hij was de leider van de Curaçaose slavenopstand in 1795 waarbij tot slaaf gemaakten massaal het werk neerlegden en in opstand kwamen tegen de Hollanders. Een fascinerend en spannend verhaal over moed en verzet. Niet zo gek dus dat het levensverhaal van Tula nu in meerdere kinderboeken wordt verteld.
Milouska Meulens beschrijft zijn leven chronologisch voor jonge kinderen in het Gouden Boekje ‘Tula’. Over het zware werk in de brandende zon en de vernederingen en zweepslagen. Over de hunkering naar vrijheid en de opstand met als leus ‘Kibra Kabena’: verbreek de kettingen. In heldere woorden legt ze de boodschap van Tula aan de plantage-eigenaar uit. De slaven willen vrij zijn en daarom leggen ze het werk neer. De opstand loopt bloederig af. Meulens vertelt het zoals het was en dat is geen fijn verhaal, maar wel een geschiedenis die bij Nederland hoort en kinderen dus ook mee mogen krijgen. De kleurrijke en beeldende illustraties van D’Avelonne van Dijk helpen om er een gevoel bij te krijgen. Vooral omdat ze de mensen zichtbaar maakt om wie het gaat. Mensen die als gebruiksvoorwerpen werden behandeld, voor dieren werd nog beter gezorgd. In haar tekeningen krijgen de mannen, vrouwen en kinderen van Curaçao een gezicht en zien we hun trots.
De opdracht van Tula van Robin Raven vertelt dezelfde geschiedenis, maar dan verpakt in een spannend avonturenverhaal voor kinderen vanaf een jaar of twaalf. Lucia en Martijn werken op dezelfde plantage als Tula, die als een vader voor hen zorgt. Vanuit het perspectief van deze twee kinderen wordt nog voelbaarder hoe gruwelijk het systeem was. Vooral door hun onbevangenheid en hoop. Lucia snapt niet waarom Jezus dit allemaal toelaat en niet ingrijpt. ‘Blijkbaar heeft hij op Curaçao geen macht’, denkt ze.
De plantage-eigenaren beroepen zich daarentegen ook op hun geloof. Het is nou eenmaal het lot van de Afrikanen dat ze zijn voorbestemd voor slavernij, want dat staat volgens hen letterlijk in het Bijbelverhaal van Noach. Raven voert een laffe pater op die na de opstand komt bemiddelen, maar alleen maar lijkt te zijn gestuurd om Tula ervan te overtuigen dat hij zich moet schikken in zijn lot want ‘de dingen zijn zoals ze zijn’.
Het blijft onvoorstelbaar en bijna te gruwelijk om te lezen hoe de tot slaaf gemaakten werden ontmenselijkt en gereduceerd tot ‘eerlijk gekochte arbeid’. Tula krijgt tijdens een opsluiting het inzicht dat de tijd van het lijden voorbij is. Hij hoopt door een staking onderhandelingen af te dwingen. Lucia en Martijn reizen naar andere plantages om de op handen zijnde opstand aan te kondigen. ‘Wij zullen niet meer voor u knielen want vanochtend is de vrucht van de boom gevallen’, is de boodschap voor Lodewijk van Uytrecht, de baas van Kenepa, de plantage waar de opstand begint.
De staking verloopt in eerste instantie succesvol, maar eindigt in een bloedbad waarna Tula en veel anderen op een barbaarse manier worden gedood. Maar het zaadje om de ketenen te verbreken is geplant. Zoals een van de stakers zegt: ‘Vrijheid is een snelgroeiende plant’.
‘De opdracht van Tula’ is een belangrijk, krachtig en gedoseerd verhaal dat een tot nu onderbelicht gedeelte van de slavernijgeschiedenis inzichtelijk maakt.
