Een jeugdboek van meer dan 600 pagina’s is geen sinecure. Niet voor de auteur, niet voor de vertalers en voor de lezer is het ook behoorlijk doorbijten. De vertalers (Lucy Pijttersen en Kim Snoeijing) hebben een prestatie van formaat geleverd want behalve de grote hoeveelheid tekst is ook de diversiteit aan vormen en taal enorm. Er wordt gerapt, fantasietaal en Latijn gebruikt, er is het perspectief van Max maar ook dat van een vertellende ik-figuur. Dit bijzondere boek biedt vooral veel van alles, erg veel, en, dan is het is maar meteen gezegd: te veel.
De Italiaanse Noor Aleksander Melli vat veel grote en actuele thema’s bij de horens in zijn megaroman over een groep van 20 kinderen die 50 dagen op een eiland wordt gedropt. Politieke systemen, populisme, authenticiteit, de wereldorde, klimaatverandering, privacy; om er maar eens een paar te noemen. Max Berg wordt, samen met zijn beste vriend, uitverkoren voor deze megalomane televisieproductie die live kan worden gevolgd door het thuisfront, via touchscreeen-tv’s en een schaduwgroep van honderd kinderen. De gemonteerde versie zal pas later worden uitgezonden, althans dat is de bedoeling.
De bedenker van het plan, ene Bob Hoop, is een maf goeroe-achtig type die door het boek heen een cruciale rol blijft spelen. De ontwikkelingen op het eiland zijn bijna niet te volgen, zoveel gebeurt er. Uiteraard zijn de kinderen goed gecast. Er zijn macho’s, echte meisjes, sportieve types en nerds. Max Berg is het prototype van een nerd: zijn grootste hobby is de internationale politiek. Op het eiland wordt de democratie nagebootst middels een partijstelsel en verkiezingen. De ‘partij voor Naastenhulp’ van Max en een paar anderen verliest het nipt van een populistische eemanspartij. De leider daarvan krijgt het voor het zeggen en ontpopt zich als een blijmoedige dictator die de opzet van het hele project volledig overhoop gooit.
Melli vergroot situaties voortdurend uit. Het kan iedere keer weer gekker. Net als je als lezer de lijn te pakken hebt, gooit Melli alles weer overhoop en begint het, soms letterlijk, weer van voren af aan. Dat werkt tot op zekere hoogte. Het boek van Max Berg is een bijna hallucinerende trip die maar niet lijkt te eindigen. Een veelgangendiner waar geen einde aan komt.
Melli stelt interessante thema’s aan de kaak: hoe is het om altijd en overal gezien en gevolgd te worden door bijvoorbeeld camera’s en dus bijna geen privacy te hebben? Hoe werkt democratie eigenlijk? En hij laat de kinderen uitgebreid nadenken en filosoferen over het klimaatprobleem. Het gaat ergens over, dat zeker. Maar Melli zet je zo vaak op het verkeerde been, ontkracht en relativeert zo veel en vaak dat je je af gaat vragen of hij wel wil dat je hem serieus neemt.
Het boek van Max Berg is als een maaltijd met oneindig veel gangen. Halverwege ben je al bijna verzadigd en verzucht je: nee, niet nog meer, geen twee toetjes en niet ook nog een schaal bonbons bij de koffie. Wat overblijft is de herinnering aan een paar fantastische gerechten maar vooral ook een opgeblazen gevoel.
Het boek van Max Berg
Aleksander Melli
