Offline gaan is het nieuwe stoppen met roken

Bram van Montfoort Een jaar offline Genre: Jeugdboek
Uitgever: Moon

Een boeken over leven zonder internet, dat door crowdfunding op datzelfde internet mogelijk werd. Die tegenstrijdigheid staat enigszins symbool voor het project van Bram van Montfoort. Hij is een jonge journalist die naar eigen zeggen verslaafd was aan het internet en besloot een jaar offline te gaan. Hij pakt het extreem rigoureus aan, niet alleen het internet maar ook de mobiele telefoon is een jaar lang taboe. Hij mag van zichzelf ook geen hulp van anderen inschakelen die daarvoor het web moeten raadplegen. Die dogmatische keuze zit het project wat in de weg. Van Montfoort is op slag niet meer bereikbaar en dat is wezenlijk iets anders dan offline gaan. Het is interessant om te zien hoe een jongere functioneert zonder ipad en facebook maar dat hij niet mobiel kan bellen, levert heel andersoortige problemen op.

Het geeft goed de dubbelheid weer die ook ten grondslag ligt aan zijn keuze. Van Montfoort voelt zich een verslaafde en afhankelijk van alle internettoepassingen die hem ter beschikking staan. Een modern probleem waar veel mensen mee tobben: hoe ga je om met al die nieuwe media. De zoektocht naar een verantwoorde toepassing deelt Van Montfoort met anderen, wat hem tot de conclusie brengt dat offline gaan het nieuwe stoppen met roken is, of de stiltecoupé in de trein, of vegetariër worden. Uiteraard blijkt de oplossing een gulden middenweg te zijn: geen overdaad meer maar ook geen uitsluiting van de digitale wereld.

Het valt niet mee om verslag te doen van het jaar want de dilemma’s zijn snel geschetst en een herhaling van zetten dreigt. Het is na een tijdje wel duidelijk dat het een immens probleem is om geen internetporno te kunnen kijken. Het lukt hem niet om belastingaangifte te doen of een stageplek te zoeken, want daar is echt internet voor nodig. Logisch, denkt de lezer, we koken ook niet meer op een houtvuur. De volhardendheid in het project, dat hij zichzelf ook maar heeft opgelegd, werkt op den duur storend.

Een jaar offline is toch niet mislukt omdat het vooral een coming of age-roman is geworden. Het verslag van een jongere op zoek naar zichzelf in de moderne wereld met alle mogelijkheden en uitdagingen. Bram zoekt een vriend op in Colombia, vraagt zich af hoe hij zich verhoudt tot zijn vriendin en andere vrienden en tot zijn ouders, wat uitmondt in een ontmoeting met zijn biologische vader in Portugal.

Al met al een leesbaar boek, met brieven en offline survival tips die veel zeggen over de hectische tijd waarin we leven. Bram schrijft in een van de brieven aan de mensen die het project mogelijk maaktent: ‘Ik wist niet dat het niet bestond: niks doen.’ Hij ervaar een gevoel van vrijheid, er is rust over hem gekomen. Die verzuchtingen kunnen er toe leiden dat de lezer bij zichzelf te rade gaat over zijn mediagebruik en de vraag wat echt contact is.