Moon
Aimée Warmerdam en Akwasi (raps)
Angie Thomas kwam, zag en overwon met The Hate U Give, een verpletterende ‘black lives matter’-roman die heel lang aan de top van de Amerikaanse young adult lijst stond, en daar pas werd verdrongen door haar nieuwe boek. Met het (succesvol verfilmde) The Hate U Give introduceerde Thomas een nieuw genre in de jeugdliteratuur dat al snel heel veel navolging kreeg: de zelfbewuste zwarte jongerenroman. Over discriminatie, etnische profilering, zwarte (en witte) scholen en achterstandswijken maar ook over uitdagingen, kansen en opkomen voor jezelf. Renee Watson (Stukjes van mezelf), Nic Stone (Zij en ik, Wat zou Martin doen?) en Patrice Lawrence (Orange Boy) mogen tot deze ‘stroming’ worden gerekend en vooral ook Jason Reynolds (67 seconden), die samen met Thomas in de VS een soort superheldenstatus heeft.
Niet te stoppen (oorspronkelijke titel On the come up) neemt de lezer mee in de wereld van de rapbattles, waarin rappers elkaar met teksten de loef afsteken De zestienjarige Bri heeft grote ambities en maakt in haar eerste battle grote indruk. Ze wordt vergeleken met haar vader, die een bekende underground-rapper was maar omkwam bij een schietpartij. Bri wordt gesteund door een tante die in drugs handelt en houdt haar overwinning geheim voor haar moeder, die na een ernstige drugsverslaving haar leven weer op de rails probeert te krijgen. Het staat symbool voor de meerdere werelden waarin veel zwarte jongeren leven. Bri laveert tussen familieleden en vrienden die voor hun kansen gaan of die gedijen aan de zelfkant.
De relatie tussen Bri en haar moeder en broer is de kurk waarop het boek drijft. Ze leven met zijn drieën in moeilijke en armoedige omstandigheden, er is soms letterlijk niks te eten en de electriciteit wordt afgesloten. De angst dat hun moeder terugvalt in haar verslaving is er altijd en Bri en haar broer voelen een grote verantwoordelijkheid om haar te redden en de omstandigheden te verbeteren. Voor Bri is het met haar rapsuccessen extra moeilijk. Ze durft er thuis niet over te praten omdat haar moeder rap associeert met gangstergeweld, niet zo gek gezien de tragische dood van haar echtgenoot. Ze vindt dat haar dochter de schoolcarrière boven alles moet stellen.
Niet te stoppen is een hypermodern boek over de druk van sociale media en de muziekindustrie waarin geld en opportunisme hoogtij vieren. De raps worden als thema vooral interessant waar het gaat over de teksten: kun je rappen over stoere dingen die je zelf niet meemaakt, ook als het niet zo is bedoeld? Bri schrijft over wapens en politie, waar ze nauwelijks ervaring mee heeft. Ze bedoelt het als metafoor maar komt er al snel achter dat jongere kinderen de teksten bloedserieus nemen.Dat dilemma is behoorlijk actueel en geloofwaardig
Na een incident op school met bewakers die Bri uit de rij halen, komen de thema’s discriminatie en etnische profilering ook weer aan bod. Ze zijn verweven in een breder verhaal waardoor dit boek geen kopie van The Hate U Give is. Niet te stoppen is vooral weer een zeer goed geschreven coming-of-age roman waarin de spanningsboog steeds strakker wordt aangetrokken. Het gaat over die ingewikkelde adolescentie waarin de hormonen een rol gaan spelen en alles verandert. Een van Bri’s vrienden verwoordt het kernachtig: ‘we groeien alledrie op, en wie weet groeien we wel uit elkaar.’
Niet te stoppen is met alle straat- en hiphoptaal knap vertaald door Aimée Warmerdam. De door Akwasi vertaalde raps lezen op papier niet heel gemakkelijk en moet je eigenlijk vooral horen. Angie Thomas levert opnieuw een knappe pageturner af, die uitstijgt boven de andere boeken in dit genre.
