Jeanne had nu voorgoed het haar opgestoken

‘Jeanne had nu voorgoed het haar opgestoken en geen bijzondere aanvechtingen van liefde meer voor luitenants of dergelijke indrukwekkende mensen’. Jet had het haar ook graag willen opsteken maar dat mag niet zo zijn want de wat rebelse maar eenzame jongemeid overlijdt aan het eind van Schoolidyllen aan waarschijnlijk TBC. ‘Het boek dat honderdduizenden tot tranen toe heeft geroerd’, staat er op de rode flap die om het boek is gewikkeld. Dat heeft alles te maken met de dood van Jet, de hartverscheurende afloop van dit verder zo vrolijke boek dat voor het grootste deel handelt over echte meisjesdingen. Zoals het opsteken van het haar.

Top Naeff schreef dit boek in 1900 in twee weken en journaliste Kalien Blonden zet in een heldere en compacte inleiding uiteen waarom het boek destijds zo’n succes was en nog steeds tot de verbeelding spreekt. Het boek markeert een omslag in de meisjesboeken en heeft de weg bereid voor de huidige chicklit. De vier vriendinnen doen het niet allemaal even goed op school en zijn speels, rebels en ontdekken de liefde. Standsverschillen spelen een grote rol in die tijd en Naeff legt daar de voor- en nadelen van bloot en steekt er de draak mee.

Kalien Blonden las deze roman uit haar eigen jeugd aan haar dochters voor en ontdekte dat de meiden het prachtig vonden maar veel uitleg nodig hadden. Blonden maakt Schoolidyllen een stuk toegankelijker door veel begrippen te verklaren. Het is nadrukkelijk geen hertaling, in 1992 werd de spelling van de roman al gemoderniseerd en ontdaan van de dubbele a en o en de sch’s. Blonden wil geen afbreuk doen aan de taal en de sfeer van het boek en al valt daar veel voor te zeggen, het zal voor veel meisjes van nu, nog steeds lastig zijn dit boek gemakkelijk uit te lezen, ondanks de toevoegingen en verklaringen. Het went wel, na een paar hoofdstukken is ‘jelui’ heel gewoon voor ‘jullie”. Blonden behoorlijk precies te werk gegaan. Ze laat zien hoe de cultuur en omgangsvormen in die tijd waren, waarom Frans de voertaal in de hogere kringen was en hoe men omging met bedienden en werklui. Verhelderend zijn uitvoerige verklaringe van begrippen als de ‘Winkel van Sinkel’ en ‘een boek opensnijden.’. Toch heeft Blonden keuzes moeten maken en is het niet altijd duidelijk waarom sommige begrippen niet worden verklaard. Waarom ‘branie’ wel en ‘edelmoedigheid’ niet?

Maar dat is detailkritiek want het is vooral te prijzen dat Blonden dit bijzondere boek weer nieuw leven inblaast. Een boek waar Naeff trouwens niet al te zeer over te spreken was. Zij wilde liever gezien worden als schrijfster van serieuze romans voor volwassenen. Over Naeff verschijnt binnenkort een biografie van de hand van Gé Vaartjes, die Blonden van advies voorzag. De 2010-versie van Schoolidyllen heeft gelukkig dezelfde klassieke omslag behouden al merkt Blonden op dat het wat merkwaardig is dat de meiden er kort haar hebben, wat in die tijd niet gebruikelijk was.

”t Was krans bij Jeanne van Laar’, behoort tot de klassieke openingszinnen in de Nederlandse (jeugd)literatuur en heeft door deze uitgave van Schoolidyllen nog meer eeuwigheidswaarde gekregen.

Kaft: