‘Het laatste jaar’ van Matt Goodfellow, illustraties Joe Todd-Stanton, vertaling Willem Jan Kok, Volt, 10+
Nathan woont niet tussen villa’s, hoge heggen en Tesla’s, maar heeft in zijn omgeving meer te maken met pitbulls, slobberwijn en uitlaatgassen. Nathan voelt zich verantwoordelijk voor zijn twee jongere broertjes, van wie een deel van de opvoeding op hem neerkomt, omdat zijn moeder veel weg is en te diep in het glaasje kijkt. En een moeder die hem al op haar zeventiende kreeg nadat ze kort daarvoor van huis wegliep. Nathan omschrijft haar zo:
‘Staat voor alle mensen klaar, / mensen aan de deur met een manke vleugel. / Lading lipstick / gaat bijna elke dag / naar de bingo om de hoek / giert vaak van de lach. / Huilt ook, / als ze denkt dat wij slapen.‘
Matt Goodfellow is in Engeland vooral bekend als dichter voor kinderen en gebruikt een bijzondere vertelstem die dicht bij de poëzie staat. Hij laat de 10-jarige Nathan zijn eigen verhaal vertellen in een mengeling van korte zinnen, woorden, gedachten en associaties. Soms telt een hoofdstukje maar een enkele zin. De tekst wordt hier en daar ondersteund door illustraties die wat weg hebben van de Japanse anime.
De lezer volgt Nathan in het laatste jaar van de basisschool, waar bovengemiddeld druk op ligt door de keuze voor een nieuwe school, de toetsen en het naderende afscheid. Zijn beste vriend laat hem ineens in de steek, maar gelukkig krijg hij een nieuwe onderwijzer die je ieder kind gunt. Meneer Joshua ziet Nathan echt staan, laat hem kennismaken met mooie boeken en gelooft in de jongen. Vooral in zijn talent om gevoelens en ervaringen onder woorden te brengen in gedichten, die hem helpen Het Beest (synoniem voor aanvallen van razernij) in hem te temmen.
De jongen kan die extra steun goed gebruiken, zeker als zijn jongste broertje plotseling in het ziekenhuis belandt met een levensbedreigende aandoening. De liefde binnen het gezin spat van de pagina’s, door alle ergernis, moeilijk gedrag en excuses. De jongens maken hun moeder nauwelijks verwijten en zij zelf richt zich tijdens de ziekte van haar zoon weer op.
Het laatste jaar is een talig boek, door de bijzondere vorm en ritmische en associatieve taal, die lijkt op de versvorm. Het einde is een beetje wonderlijk. Er duikt opeens iemand op die in de rest van het boek nauwelijks een rol speelt. Misschien een hint op een vervolg?
