close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
12+

Een leugen is als een lopend vuurtje

Het moment waarop de leugen in werking treedt, gaat bijna ongemerkt voorbij. Daantje  zwijgt en spreekt haar broer niet tegen als deze suggereert dat ze seksueel is misbruikt door haar oom. Eigenlijk liegt Daantje niet eens, ze verzuimt aanvankelijk om te ontkennen. En dan is het te laat. Een leugen is als een steen die je in mooi helder water gooit, bedenkt ze. Na de plons ontstaan de eerste kringen en krijg je dat fijne onschuldige gevoel, zo helder als water, niet meer terug.

Zo fijn voelt Daantje zich overigens niet. Ze ligt al dagenlang futloos in bed en faket de ziekte van Pfeifer. De scheiding van haar ouders heeft haar aan het wankelen gebracht. Haar zelfvertrouwen is tot een dieptepunt gezakt, vooral omdat ze zich spiegelt zich aan haar knappe broer en ogenschijnlijke zekere zus. Als die twee ineens aandacht voor haar hebben door de vermeende incest-affaire, is de verwarring compleet.  Het verhaal gaat een eigen leven leiden en hoe ze het ook probeert, ze komt er niet meer vanaf. ‘Een leugen is als een lopend vuurtje, het brandt vanzelf verder’.

Tot op driekwart van het boek is het genieten geblazen. Zeker, het is her en der wat veel en niet alles  versterkt het verhaal, maar de lezer wordt meegezogen in het hoofd van Daantje doordat het schuldgevoel en de verwarring door Marijn Backer treffend worden beschreven. Heel subtiel laat hij zien hoe een onjuist verhaal tot stand komt. Hoe je, min of meer zonder dat je er veel tegen kan doen, verstrikt kan raken in een web van dingen die niet kloppen, of maar half waar zijn.

Het ritme van het verhaal wordt zo nu en dan verstoord door een lijntje over Karel uit De gebroeders Leeuwenhart van Astrid Lindgren, die in de dromen en gedachten van Daantje op bezoek komt. Daantje heeft een fictieve wereld nodig om aan de complexe werkelijkheid te ontvluchten. Die nogal voor de hand liggende  toevoeging is de auteur vergeven maar dat geldt niet voor de jammerlijke plotwending en een warrig nawoord gooien. Het incestverhaal krijgt een rare en ongeloofwaardige dimensie die niets toevoegt en ook niet verder wordt uitgewerkt. In plaats van Daantje zit de lezer nu met een gevoel van verwarring.

De subtiel opgebouwde spanningsballon loopt futloos leeg en in het nawoord wordt er nog een schepje bovenop gedaan. De auteur meent te moeten uitleggen dat hij het boek deels heeft gebaseerd op het mytische verhaal rond Antigone, de dochter van Oedipus. Daarom trok vader zich dus als een kluizenaar terug op een Grieks eiland. Leuk voor de schrijver maar het voegt voor de lezer niets toe.  Het jaar van de leugen is ijzersterk waar het gaat over de eenzaamheid die bij een verzonnen verhaal hoort. Marijn Backer vangt de beklemming op een geloofwaardige manier. Had hij het daarbij gelaten dan was dit een van de beste Nederlandse jeugdboeken van dit jaar geweest.

Titel Boek:

Het jaar van de leugen

Auteur:

Marijn Backer

Kaft:
Tags : Familiejeugdboekmisbruikouderspsychologiescheiding