Van Goor
Annelies Jorna
De onontkoombaarheid van Billy’s actie is vanaf de eerste bladzijde van De schuilplaats evident. Niet dat zijn leven gevaar is, maar de vernedering en agressie die hij, en vooral zijn moeder, ondergaan is teveel. Hij kan er niet meer tegen om het te horen, te zien of te voelen. Hij kan alleen nog weggaan.
De schuilhut op een verlaten begraafplaats is geen geweldig alternatief, maar Billy is in ieder geval weg van huis en zegt tegen de tuinder die hem ontdekt dat hij tijd nodig heeft. Dat is heel goed te begrijpen en tegelijkertijd denk je: hoe nu verder? Die schuilplaats is geen langdurige oplossing en de kans op ontdekking is erg groot; hij is slechts een paar honderd meter van huis weggelopen. Billy wil niet echt weg van thuis en vooral niet van zijn moeder van wie hij zielsveel houdt. Hij wil vooral dat het weer veilig is.
De sluwe en geslepen mechanismes van huiselijk geweld, vooral de psychische terreur, worden door de Britse auteur Pam Smy zeldzaam overtuigend weergegeven. Op deze manier wordt het gevoelige onderwerp niet vaak beschreven. Ze negeert de geweldsuitbarstingen van de stiefvader van Billy niet, maar de de dreiging en spanning zit vooral in de beschrijvingen van de veranderingen nadat ze bij hem zijn ingetrokken. “Zo geleidelijk dat je het amper merkte”. De kleurrijke bollen wol verdwijnen uit de woonkamer omdat zijn moeder niet langer breit. Ze verandert van een vrolijke moeder in een vrouw met een strak achterover getrokken paardenstaart, wallen onder ogen en een zenuwtrek om haar mond. Billy heeft nooit vriendjes over de vloer en is een zwijgzame eenling geworden, die zijn kamer overdreven netjes opruimt. Zijn moeder denkt terug aan de blije, onbezorgde jongen die haar zoon was en hij vraagt zich af wanneer hij zijn moeder voor het laatst heeft zien lachen. De machteloosheid en radeloosheid van beiden spat van de pagina’s
Net als in haar debuut Thornhill spelen de illustraties van Smy zelf een prominente rol en vormen ze een eenheid met de tekst, al nemen ze minder vaak het hele verhaal over. Alleen in een passage tijdens Allerzielen waarin de begraafplaats tot leven komt; liefdevol beschreven en getekend, maar enigszins een fremdkörper in het boek. Smy voegt ook nog een overbodig aanvoelende verhaallijn toe over de biologische vader van Billy die nogal wordt afgeraffeld. Daar raakt het boek een beetje uit balans maar de kern blijft overeind.
De verdwijning van Billy verandert uiteindelijk alles. Daar was het om te doen en het is op een geloofwaardige manier hoopgevend dat omstandigheden terug kunnen veranderen.
