‘Vliegen als een bij’ van Roland Schimmelpfennig, illustraties: Stefan Yamá Cab, vertaling: Esther Ottens. Uitgeverij Ploegsma, 10+
‘Voor je het weet kruip je op zes pootjes over het tafeltje waaraan je net nog zat.’ Hij zat in de penarie omdat hij zijn schooltas met boeken niet bij zich heeft. Plotseling verandert hij in een bij en jaagt zijn medeleerlingen de stuipen op het lijf. De hoofdpersoon in Vliegen als een bij, het jeugdboekendebuut van de Duitse toneelschrijver Roland Schimmelpfennig, verandert zo nu en dan in een bij, vooral in hopeloze situaties.
En die zijn er volop in zijn leven want we leren hem kennen als een jongen met veel tegenslag. Hij heeft geen lieve ouders die zijn broodtrommeltje klaarmaken of schone kleren voor hem klaarleggen. Integendeel: hij heeft honger, zijn moeder heeft al weken de was niet gedaan en er wordt tegen hem geschreeuwd. Naast het bed van zijn ouders staan bierflesjes: “Zeven flesjes is toch niet normaal – hoe kan je nou zoveel bier drinken?”. Zo’n understatement is tekenend voor de stijl van Schimmelpfennig die in deze novelle van nog geen negentig pagina’s opvallend weinig woorden nodig heeft om situaties neer te zetten. Het verhaal is consequent vanuit een ‘je’ geschreven, waardoor het geen particuliere vertelling wordt. De zintuigen van de protagonist staan voortdurend op scherp, en daardoor die van de lezer ook.
Het gaat daarmee veeleer over een universeel gevoel van onveiligheid. Wees op je hoede, er kan altijd iets op de loer liggen. We volgen de ‘je’ een dag lang tijdens een aantal concrete gebeurtenissen als in een computerspel. Ieder hoofdstuk geeft een nieuw level dat hij moet zien te overleven. Thuis en op school maar ook via zijn ontmoeting met ‘de Zeeman’ met zijn geheimzinnige kelder en de ‘broers-Boersbende’ die zijn telefoon afpakken. Situaties waarin hij dolgraag wil verdwijnen, en dat kan dus in dit surrealistische, maar invoelbare, boek dat niet eens zo zwaar is, maar toch als een mokerslag aankomt. Schimmelpfennig beschrijft het leven als een game, met escapes, maar ook telkens weer nieuwe hindernissen.
Een even wonderlijk als intrigerend en ijzersterk kleinood.
