Querido
Getekend verschijnt in de langzaam uitdijende stroom Slash-boeken die even leek te zijn opgedroogd maar nu weer een doorstart meemaakt, die vorig jaar inzette met Overspoeld van Gideon Samson over de tsunami. Boeken die zijn geschreven ‘op basis van het waargebeurde levensverhaal van een bijzondere jongere’. Een ironische uitleg in het geval van Getekend omdat Katja Holvoet zichzelf allesbehalve bijzonder vindt. Ze is wanhopig en suïcidaal maar vindt ze daar weinig reden toe heeft. ‘Soms wilde ik dat ik echt iets ergs had meegemaakt, iets wat iedereen meteen begrijpt. Bij mij is het zo vaag.’
De Vlaamse schrijfster Evelien de Vlieger neemt het verhaal van Katja als uitgangspunt voor een boek over de jeugdafdeling van een psychiatrisch ziekenhuis. Het is een chronologisch verteld verhaal over een opname op met een paar flashbacks die duidelijk maken waar haar problemen vandaan komen. Katja is opgelucht als er een diagnose wordt gesteld, ze komt uit ‘wat wij een loszandgezin noemen’, aldus haar psychiater. Er is zelfs een label: een KOPP-kind, een :een kind van ouders met psychiatrische problemen. Ze heeft nooit echte betrokkenheid en interesse van haar ouders gekend, die al vrij snel na haar geboorte gingen scheiden. Daardoor is er sprake van verwaarlozing met onthechting en veel schuld en schaamte. Ze heeft volgens haar psychiater geen depressie maar ‘gewoon heel veel verdriet’. De anekdotes over de behandeling door haar gestoorde moeder zijn pijnlijk, de scene waarin haar moeder in dezelfde kliniek blijkt opgenomen, is onthutsend.
Het verhaal vertelt dat van een groep jongeren die tijdelijk de weg kwijt is en steun vindt in therapie en bij elkaar. ‘Er was niemand met wie je beter over eten kon fantaseren dan anorexiapatiënten’. Natuurlijk is er ook veel ellende, er wordt in armen gesneden, in de isoleer gezeten en een jongen uit de groep berooft zich van het leven. De paranoiä, de weerstand en de terugvallen die bij het proces horen, het staat er allemaal in. Getekend is een toegankelijke variant van het veelgeprezen en literairder PAAZ van Myrthe van der Meer. De Vlieger kiest voor een schematische opzet met weinig verrassing en durf. Het boek is zeker goed geschreven, met mooie beeldspraken en zinnen. Als Katja haar moeder tot haar schrik op een kruispunt ziet, weet ze niet wat ze moet doen. ‘Als ik door rood was gereden, was ik misschien onder een vrachtwagenterechtgekomen, maar dat zat er niet in. Het bleef altijd oranje in mijn leven’. En als ze zomaar ineens met haar kamergenote zit te zoenen: ‘Ik liet het gewoon bestaan als een liedje waar ik de woorden niet van hoefde te begrijpen om erop te kunnen dansen’.
Het laatste hoofdstukje doet behoorlijk afbreuk aan het geheel. Daarin wordt in vogelvlucht de vele jaren na deze opname doorgenomen, het vorige bleek om een terugblik te gaan van meer dan tien jaar geleden. Dat komt vreemd over. Katja is daarna nog een keer opgenomen, maar nu gaat het goed hoor. Daarmee wordt het een gewone ervaringsroman met een goede afloop. Opvallend en ook wel wat storend zijn een aantal Vlaamse zinnen en woorden die voor de Nederlandse lezers vreemd moeten aandoen. Wat is ‘fezelen’ en bij zinnen als ”ze betrouwde ons’ of ‘daarvoor moet je eerst komaf maken met je schuldgevoel’ denk je aan stijlfouten. Vooral omdat nergens in het boek aan een plaatsbepaling of geografische context wordt gedaan.
Getekend is een goed geïnformeerd inzichtelijk boek voor mensen die te maken hebben met deze problematiek maar toch teveel een eendimensionaal probleemboek om op te vallen in de Slash-reeks
Getekend
Evelien de Vlieger
Katja Holvoet
Querido