Volt
Karien Gommers
Renée Watson won met Stukjes van mezelf in 2018 de Coretta Scott King Award, een kinderboekenprijs die is vernoemd naar de weduwe van Martin Luther King. Ze kaapte de award voor de neus weg van twee van de belangrijkste zwarte kinderboekenauteurs van dit moment: Angie Thomas (The hate you give) en Jason Reynolds (67 seconden) en dat maakt nieuwsgierig naar haar boek.
Er worden steeds meer van dit soort zwarte identiteitsboeken vertaald en dat is een goede zaak. Maar misschien wordt het ook tijd voor vergelijkbare romans waarmee bijvoorbeeld Turkse en Marokkaanse meisjes zich identificeren. Zwart Amerika is nou eenmaal geen Nederland, al zijn er natuurlijk altijd parallellen in de coming of age verhalen. Zoals in dat van Jade in Stukjes van mezelf, die de kans kreeg om naar een prestigieuze privéschool te gaan. Haar moeder is een ex-verslaafde die haar leven weer redelijk op de rails krijgt en er alles voor over heeft dat haar dochter het rechte pad blijft bewandelen.
Stukjes van mezelf is een lange monoloog vanuit een meisje dat probeert haar leven bij elkaar te houden. Ze wordt aan alle kanten gesteund en neemt deel aan projecten, wat haar voor een deel het ongemakkelijke gevoel geeft dat ze het niet op eigen kracht doet. ‘Ik wil niet langer een liefdadigheidsproject zijn’. Ze is nou eenmaal een risicomeisje maar door die positieve discriminatie ziet niet iedereen wie ze echt is. Tijdens haar deelname aan een buddyproject waarbij vrouwen elkaar helpen, leert ze een mentor kennen die ze langzaam gaat vertrouwen. Jade ontdooit en durft zich kwetsbaarder op te stellen.
Het verhaal is heel direct vanuit Jade geschreven waardoor haar overpeizingen goed te volgen zijn. In die zin is het boek over de struggles van een jonge, zwarte vrouw die worstelt met haar identiteit, toekomst en vriendschappen. Een meisje dat heen en weer wordt geslingerd tussen verschillende werelden. Dat is niet zo opzienbarend meer want daar zijn meer boeken over en daarbij vergeleken valt Stukjes van mezelf in de middenmoot. Vooral stilistisch mankeert er het nodige. Gebeurtenissen en gevoelens worden uitvoerig beschreven in plaats van invoelbaar gemaakt. Veel wordt benoemd, weinig gesuggereerd.
Er is weer die blanke vriendin die haar maar niet echt wil begrijpen en er is weer een verhaal van een zwart meisje dat uit het niets wordt mishandeld door de politie. In het laatste gedeelte van het boek ligt daar de focus op. Jade organiseert met haar mentor, vriendinnen en klasgenoten een benefiet voor het slachtoffer, waar ze veel zelfvertrouwen aan ontleent. Haar kunstzinnige collages worden er op waarde geschat. Nogal opgelegd symbolisch: collages maken om de stukjes van jezelf bij elkaar te zoeken.
Literair en stilistisch heeft Watson niet heel veel te bieden maar die Coretta Scott King Award is op zich niet onbegrijpelijk. Het is voor zwarte meisjes in de VS een verhaal waar ze veel herkenning uit zullen halen, en voor anderen laat het weer eens goed zien hoe het werkt: die onzekerheid over de identiteit en het verscholen racisme. Maar dat is het dan ook.
