Pepper Books
Sabine Mutsaers
Hoe is het om samen een lichaam te delen? Het is bijna niet voor te stellen wat dat betekent en hoe er op die manier redelijk normaal valt te leven. Wie op internet naar Siamese tweelingen zoekt, komt terecht tussen opgewonden gekkigheid over freaks en rare afwijkingen. Maar ook filmpjes waarin te zien hoeveel verschil er is, in de plek van de vergroeiing en wat de tweeling met elkaar deelt. Siamese tweelingen blijken niet gedoemd tot het leven al circusact. Er zijn tal van voorbeelden waarin de tweeling oud wordt, kinderen krijgt en een gelukkig en relatief normaal leven leidt.
Schrijfster Sarah Crossan maakte uitgebreid studie van deze fascinerende materie en verwerkt dat in Een, een fictief verhaal over Grace en Tippi, losjes gebaseerd op het leven van een Russische tweeling. Grace en Tippi zijn een tweeling van zeventien jaar en delen hun onderlijf. Als het niet langer mogelijk is dat ze thuis onderwijs krijgen, gaan ze voor het eerst naar school en daar begint het boek.
Crossan won met dit boek de Carnegie Medal 2016, de belangrijkste Britse prijs voor jongerenromans, waar ook Patrick Ness en Jenny Valentine voor waren genomineerd. De jury prijst naast de uitwerking van dit thema de bijzondere poëtische stijl van het boek. Net als in haar vorige boek Gewicht van water hanteert Crossan het zogenaamde ‘vrije vers’, waardoor het boek als een lang gedicht leest. De korte hoofdstukken zijn opgebouwd uit verzen. Dat ziet er zo uit:
Ze maakt zich zorgen.
En dat is niet zo gek:
mensen zoals wij
halen niet vaak de volwassen leeftijd.
Hoe ouder we worden,
hoe drukker ze zich maakt.
Naarmate de tijd verstrijkt
wordt de kans
dat wij
plotseling
overlijden
steeds groter.
Het psychologische verhaal over de tweeling komt binnen. De manier waarop de meisjes hun leven lijden, altijd onder de loep van de medische stand en de buitenwereld, de media voorop. Hun leven komt in een stroomversnelling als ze een journaliste toestemming geven een documentaire over hun leven te maken en één van de twee erg ziek wordt. Er worden grote beslissingen genomen worden en het adembenemende slot kun je niet anders lezen dan met een brok in de keel.
De meisjes zijn letterlijk en figuurlijk aan elkaar verbonden en Crossan weet dat invoelbaar te maken maar het knappe is dat ze van Grace en Tippi ook zelfstandige individuen maakt met verschillende karakters en eigenschappen. Vrijwel alle dingen die zijn te bedenken rond een Siamese tweeling komen een vanzelfsprekende manier aan de orde. De reacties van de buitenwereld, de dingen die mensen altijd willen weten over hun lijf (‘wat hebben jullie daar beneden, soms vertellen we dat dan’) en hun mogelijkheden en beperkingen.
De sociale context is wat minder sterk uitgewerkt, de verliefdheid en vriendschappen zijn nog wel aardig maar vooral de alcoholistische vader en het anorectisch zusje hangen er een beetje bij. Niet echt storend want het gaat puur om deze twee meisjes die samen één zijn. Het optimisme en realisme waarmee ze met hun bijzondere situatie omgaan is ontroerend en de bijzondere vrije versvorm heeft hier een functie en is meer dan een vorm. Een dwingend en onontkoombaar boek dat de lezer nog wel even bijblijft.