close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
10+

Maarten had wel wat hulp van een God kunnen gebruiken

Marte Jongbloed Gevaarlijk water Kinderboek
Luitingh-Sijthoff
Waardering: Levensecht en invoelbaar

De bekendste Nederlandse kinderboeken over de watersnoodramp van 1953 zijn Oosterschelde: Windkracht 10 uit 1976 van Jan Terlouw en veel recentelijker  De zee kwam door de brievenbus van Selma Noort (Thea Beckmanprijs 2020 en Vlag en Wimpel). In het zeventigste herdenkingsjaar voegt Marte Jongbloed er de novelle Gevaarlijk water aan toe. Een verhaal dat is gebaseerd op de ervaringen van Jaap Schoof, de directeur van het Watersnoodmuseum, die als kind de ramp meemaakte.

In het boek heet hij Maarten en volgen we hem in de eerste helft van het boek tijdens die akelige nacht en de dagen daarna. Er is vooraf gewaarschuwd, maar niet iedereen is overtuigd van het naderende onheil. Het gezin van Maarten gaat in de horrornacht het dak op en ziet hoe een buurvrouw zich vastklampt aan een schoorsteen om in leven te blijven. Langzaam dringt de omvang en de gruwelijkheid door. “Ik kan er niet bij dat dit allemaal gebeurt”, zegt de moeder van Maarten en dat is precies wat het is. Huiveringwekkend hoe het zusje van Maarten gaat gillen als ze een lijk voorbij ziet drijven. Jongbloed schuwt de levensechte beschrijvingen niet, maar het blijft zeker geschikt voor kinderen.

Maarten gaat als enige van het gezin mee met voorbijvarende overlevenden om vervolgens met een geleende boot een aantal mensen te redden. De weergave van die nacht is sterk en indringend. De lezer is met Maarten in de duisternis, in de boot, in het water tussen de voorbijdrijvende spullen en maakt die eerste uren echt mee. Ergens wel jammer dat Marte Jongbloed er niet voor heeft gekozen om haar boek daar uit te laten bestaan. Het geeft erg goed weer hoe overweldigend en beangstigend het moet zijn geweest, en hoe tergend de onduidelijkheid over hoe het met dierbaren is.  De ouders van Arie bijvoorbeeld blijken te zijn omgekomen, hij wordt door Maarten gered en verkeert nog lang in onzekerheid over het lot van zijn broertje. Dat hij van de grootste pestkop van de klas, ineens een fijne vriend wordt, is wel erg romantisch.

Sterk is de waarheidsgetrouwe manier waarop de rol van het geloof in het verhaal wordt verweven. Middels een koppige, orthodoxe predikant en vooral de gedachten van Maarten zelf die niet zeker weet of hij wel gelovig is. Maar tijdens die vreselijke nacht bedenkt dat hij dat hij wel wat hulp kan gebruiken, ook van een god waarvan hij niet zeker weet of hij bestaat. Na die akelige februaridagen wordt het gezin herenigd en onder gebracht in Brabant. Daar vloeit de spanning langzaam uit het verhaal. De verwerking en de schrijfambities van Maarten verhouden zich wat bleekjes tot het sterke eerste gedeelte waarin invoelbaar wordt gemaakt hoe deze ramp voor kinderen moet zijn geweest.

 

 

Tags : doodEcht gebeurdFamiliehistoriejeugdboekKinderboekLiefde en vriendschapoudersproblemenRuzie en pestenSpanning en avontuurVroegerzee