Van Goor
Margot Reesink
Het aantal kinder- en jeugdboeken over transgender neemt de laatste jaren in rap tempo toe. Van het prentenboek Het lammetje dat een varkentje is tot een young-adult roman als Birthday, die dit jaar verscheen en meteen in het Nederlands is vertaald. Er zit nogal wat verschil in de directheid of juist de omzichtigheid waarmee het onderwerp wordt aangepakt.
Auteur Meredith Russo (zelf transgender) windt er in de eerste hoofdstukken van Birthday geen doekjes om en knalt er meteen lekker in. Morgan voelt zich een meisje. Maar hij is nog niet zo ver dat hij dat openlijk met anderen durft te delen. Ook niet met boezemvriend Eric die hij letterlijk vanaf zijn geboorte kent. Hun ouders ontmoetten elkaar op de kraamafdeling van het ziekenhuis, waar hun zoons op dezelfde dag werden geboren, en sindsdien zijn ze onafscheidelijk en delen alles met elkaar. Behalve dat ene grote geheim dus.
Birthday beschrijft de jaren waarin Morgan worstelt en steeds meer vervreemdt van Eric. Die laatste voelt op zijn eigen manier dat er iets aan de hand is in zijn relatie met Morgan. Ze zoenen zelfs een keer maar dat leek toch niet zo’n goed iee. In de laatste hoofdstukken komt het tot een apotheose, waarvan iedere lezer zelf de geloofwaardigheid maar moet beoordelen. Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van de footballcompetitie op school en het leven op een typisch Amerikaanse campertrail. Over mannelijkheid gesproken. Morgan worstelt en de lezer met hem en haar; er blijft geen gevoel onderbelicht. Zelden een boek gelezen waarin alle details en aspecten van het gevoelsleven zo uitvoerig worden beschreven en dat gaat natuurlijk op de zenuwen werken.
De vorm is origineel en werkt goed: de hoofdstukken beslaan telkens een verjaardag van Morgan en Eric tussen hun dertiende en achttiende. Een letterlijke coming of age roman dus waarin stilistisch weinig maar verhaaltechnisch wel het nodige te genieten valt. Ondanks al dat benoemen van bijna alles wat er gebeurt en gevoeld wordt, is Birthday toch een page-turner. Juist door de sprongen in de tijd en een paar slimme vondsten, zoals de cadeautjes en briefjes die Morgan op zijn verjaardag krijgt van zijn overleden moeder.
Daarnaast is het broodnodig dat er een inhaalslag werd gemaakt waar het omgaat om de representatie van transgenders in de jeugdliteratuur. Daarom alleen al is Birthday een welkom boek
