Ploegsma
Petri Hoogendijk
Jade van der Zalm
Uit Scandinavië wordt veel jeugdliteratuur in het Nederlands vertaald maar dan gaat het met name om Zweden en Denemarken en soms Noorwegen. Finland blijft daarbij achter maar dat hoeft niet meteen iets te zeggen over de kwaliteit van het aanbod. Het kan zijn dat de boeken om allerlei redenen niet worden opgepikt. Uitgevers moeten enthousiast worden gemaakt en dan helpt het al een beetje als het boek een prijs heeft gewonnen. Radio Popov en de vergeten kinderen kreeg in 2020 de Junior Finlandia prijs, wat de belangrijkste prijs voor jeugdliteratuur in Finland schijnt te zijn. Auteur Anja Portin is in eigen land een bekende kinderboekenschrijver, en wellicht nu ook buiten de landsgrenzen. Het boek is door Petri Hoogendijk in het Nederlands vertaald.
Alfred is een jongen die eigenlijk niet bestaat. Zijn moeder is verdween en zijn vader is altijd op reis en noemt zijn zoon ‘de jongen’ of ‘hij’. De stroom is afgesloten en Alfred heeft zich er al bij neergelegd dat als de augurken en crackers op zijn hij een eenzame dood zal sterven. Volgens Amanda Klaverblad is hij een gemiddeld geval: ’totaal vergeten maar redelijk zelfredzaam’. De krantenbezorgster gebruikt haar baan om in stilte voor kinderen te zorgen waar niemand naar omkijkt. Ze zorgt dat ze te eten krijgen en dat er naar ze omgekeken wordt. Alfred trekt bij Amanda in en vindt een apparaat waarmee hij radio-uitzendingen begint, voor de andere vergeten kinderen. Dat gaat hem verrassend goed af, hij komt veel beter uit zijn woorden als er niemand kijkt.
Pontiv werkt dit originele gegeven uit met een plukje magie; Amanda heeft bijzondere oren die een soort radar vormen voor verwaarloosde kinderen. Het verhaal krijgt daardoor ook iets van een sprookje. De radiozender werkt als een magneet en brengt de kinderen bij elkaar. Het verhaal heeft weinig vaart en dynamiek en werkt middels een wat langdradig middenstuk toe naar een toch wel ontroerend maar niet al te zoet einde waarin meer duidelijk wordt over die horkerige vader van Alfred.
Leuk detail is dat de naamgever van de radiozender echt heeft bestaan. Aleksandr Popov (1859-1906) was een Russische natuurkundige die ongeveer tegelijk met Marconi de radio uitvond maar veel minder bekend is. Pontiv laat mooi zien hoe belangrijk dit soort communicatiekanalen kunnen zijn, als vrijwel iedereen je in de steek heeft gelaten. De ‘vergeten kinderen’ hunkeren naar aandacht en liefde maar zijn logischerwijze ook schuw en wantrouwend. ‘Als je alleen bent, ga je vanzelf overal iets achter zoeken’.
Radio Popov en de vergeten kinderen vertelt een verhaal dat akelig dicht tegen sommige werkelijkheden aan schuurt mar had dynamischer verteld kunnen worden.
