Wanneer Callum de visarend voor het eerst ziet, voelt de lezer bijna lijfelijk hoeveel indruk die ontmoeting op de Schotse jongen maakt. Een enorme vogel met donkerbruine vleugels en een witte buik. ‘Hij had iets prehistorisch, als een beest uit een verdwenen wereld, te groot voor dit landschap.’
Callum moet zijn klasgenootje Iona beloven het bestaan van de zeldzame en beschermde vogel, die een nest op het terrein van zijn vader heeft, geheim te houden. Dat valt niet mee als je zo enthousiast bent en als de visarend (die ze Iris noemen) gevaar loopt, moeten ze wel anderen in vertrouwen nemen. De natuurbeheerder bevestigt navigatie-apparatuur aan de visarend waardoor zijn locatie ieder moment via Google Earth waarneembaar is. Dat is vooral handig wanneer de vogel in de winter naar Afrika vliegt. Natuurlijk functioneert de apparatuur niet altijd naar behoren waardoor Callum en Iona soms dagenlang tussen hoop en vrees leven.
Kulanjango is het debuut van Gill Lewis en verschijnt maar liefst in 19 talen. Het verhaal is aanvankelijk betoverend mooi. Fraaie beschrijvingen van het weidse en ruige Schotse landschap en de bewondering van de kinderen voor de visarend is volstrekt geloofwaardig. Het compenseert enkele mythische en gedragen passages die normaal gesproken op de zenuwen werken. ‘Ze keek diep in mijn binnenste. Op dat moment drong het tot me door dat ik net zo goed bij haar wereld hoorde als zij bij die van mij’.
Door het verhaal heen is de familiegeschiedenis van Iona verweven, die jammer genoeg verder nauwelijks uitgewerkt wordt. Sterker is de tweespalt waarin Callum verkeert omdat zijn twee beste vrienden niets van het meisje willen weten, en bovendien mag hij het geheim niet verraden.
Als Iona plotseling overlijdt, heeft hij zijn vrienden nodig en krijgt het verhaal een verrassende wending. Als visarend Iris niet meer te traceren is, sturen de vrienden mailtjes naar Gambia en komen in contact met een meisje dat voor hen aan de slag gaat. Deze Jeneba zorgt ervoor dat de verzwakte vogel gevonden en opgelapt wordt en de reis terug naar Schotland kan ervaren. Een verhaallijn waar je nog wel in mee gaat maar helaas is er meer.
Jeneba heeft haar beide benen gebroken en lijkt te sterven maar daar steken de makkers in Schotland een stokje voor door een uitgebreide inzamelingsactie. Het sentimentele en ergerniswekkende slot doet veel afbreuk aan het zo sterke begin. Wat jammer nou en je wilt bijna tegen de auteur roepen: ‘Nee, doe nou niet, het was prima zo’. Wat over blijft is het gevoel van een voorspelbare jeugdfilm waarbij het dier aan het slot tevreden zijn rondjes cirkelt en mensen op de grond in verrukking naar boven staren en iedereen nog lang en gelukkig leeft. Doodzonde.
Kulanjango. Mijn vogelvriend
Gill Lewis
Annelies Verhulst
