close
Dé recensiesite over jeugdliteratuur
10+

Taal op rantsoen

Patricia Forde De woordsmid Kinderboek
Ploegsma
Annelies Jorna
Waardering: 7.0

In Ark is taal slechts op rantsoen te verkrijgen. De gemeenschap is ontstaan na een grote klimaatramp, de zogenaamde Smelt. Nu mag er alleen nog maar Lijst worden gesproken. Tot zover de belangrijkste (en weinig origineel gekozen) begrippen uit een boek waarin taal juist als gevaarlijk wordt gezien. Voor de klimaatramp wilde immers niemand luisteren. “Politici praatten en praatten maar. Met al die woorden hielden ze ze mensen onwetend.”

De leider van de Nieuwe Wereld heeft daarom een zogenaamde woordsmid aangesteld die in de gaten moet houden dat taal schaars blijft en mensen zich aan het Lijst houden. Letta is leerling van de woordsmid en haar verhaal begint als de meester onvindbaar blijkt en ze in haar winkel wordt bezocht door een opstandeling. Tot die tijd gelooft ze in het regime en de nieuwe leiders, maar in dat vertrouwen komen steeds meer haarscheurtjes. Ze ziet dat elite zichzelf privileges verschaft en komt in contact met rebellen die een geloofwaardig verhaal heben.

De klimaatramp en de rol van taal in de samenleving zijn de pijlers waarop dit actuele boek van de Engelse schrijfster Patricia Forde uit 2014 drijven. Boeiende ingrediënten die helaas mager worden uitgewerkt. De overstroming van de planeet en het onstaan van deze nieuwe wereld worden als een gegeven gepresenteerd. Dat is nog wel te behappen, zeker voor lezers die vertrouwd zijn met dystopische romans. De invloed van taal is blijkbaar groot maar Forde diept de motieven niet echt uit. Een woord als hoop is taboe.  Letta raakt er steeds meer van overtuigd dat taal juist nodig is. “We kunnen denken omdat we woorden hebben (…) zonder taal hebben we geen geheugen om naar het verleden te kijken en geen verbeeldingskracht om de toekomst te zien. Zonder taal zitten we voor altijd in het hier en nu vast.”

Het wordt aangestipt maar is uiteindelijk vooral een vehikel om een spannend verhaal aan op te hangen. Net als de tweekindpolitiek (het gevaar van overbevolking) en de veranderende manier waarop er tegen wetenschap wordt aangekeken. ‘Mensen die waarschuwden werden complotdenkers genoemd’.  Het gevoel blijft hangen dat deze interessante materie de verkeerde auteur heeft meegekregen.  Forde krijgt er geen diepgang in en weet het maar niet levend te krijgen. Vertaalster Anelies Jorna heeft van deze lastige klus het beste gemaakt. Boeken waarin met taal wordt gespeeld, zijn een uitdaging voor een vertaler.

Woorden hebben macht, wordt er gesteld. Dat is een wijze les. Maar die beklijft niet helemaal na het lezen.

 

 

Tags : Andere landendystopieFantasiejeugdboekKinderboekklimaatOorlog en misdaadouderspolitiekproblemenSpanning en avontuurtaalToekomst