Voor het eerst in jaren worden de Gouden Griffel en het Gouden Penseel weer op hetzelfde moment uitgereikt. Tijdens een boekenbal waarbij geen kinderen aanwezig zijn. Dinsdagavond 1 oktober wordt in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam bekend gemaakt wie van de 9 Zilveren Griffelwinnaars (de drie buitenlandse winnaars dingen niet mee) en 6 Zilveren Penseelwinaars de absolute winnaar worden.
Eerst de Griffels: er lijkt geen uitgesproken favoriet al wordt de naam van Gideon Samson het meest gefluisterd. Zijn verhalenbundel Zeb. verscheen al in januari 2018 en dus moet het geheugen even worden opgefrist. Maar inderdaad: de absurde verhalen over de kinderen uit een schoolklas zijn stilistisch van hoog niveau. ‘Speels, avontuurlijk en toegankelijk en met een onnavolgbare logica. Hij rijgt de zinnen onvoorstelbaar soepel aan elkaar, de dialogen zijn grandioos, het wordt nergens nodeloos ingewikkeld gemaakt’, schreef ik er destijds over. Samson heeft op een of andere manier ook de gunfactor, hij won nog nooit een Gouden Griffel.
Dat geldt trouwens voor meer auteurs: de 90-jarige Dolf Verroen zou de oudste winnaar van een Gouden Griffel kunnen worden. De Zilveren Griffel voor Droomopa is de derde in zijn lange carrière en het zou wel eens de laatste kunnen zijn die hij kan omzetten in de hoofdprijs. Er staat geen woord teveel in dit boek over een jongetje dat rouwt over de dood van zijn grootvader. Net als voor Zeb. geldt dat het wordt opgetild door de combinatie met de illustraties. Wat overigens voor nog meer genomineerde boeken opgaat.
Een andere gelauwerde schrijver die nog nooit een Gouden Griffel kreeg is Edward van de Vendel, die verder al wel bijna alles won wat er te winnen valt. Vosje is een prachtig boek maar de tekst is vooral dienstbaar aan de bijzondere illustraties en het zou wat gek voelen als Van de Vendel juist voor dit boek bekroond zou worden, terwijl hij zulk prachtig ander werk schreef, en ongetwijfeld nog gaat schrijven.
Andere kanshebbers zijn Jan Paul Schutten en Bibi Dumon Tak, die in hun gezamenlijke huiskamer al drie Gouden Griffels op de schoorsteenmantel hebben staan. Twee voor Schutten en één voor Dumon Tak. Het is goed mogelijk dat die stand gelijk wordt getrokken omdat Laat een boodschap achter in het zand van Dumon Tak een unieke dichtbundel is, met een eenduidig thema. ‘Een feest van lichtvoetige afwisseling’, schreef ik, evenhoevige afwisseling bedoelde ik waarschijnlijk.
Schutten completeerde met Het mysterie van niks en oneindig veel snot zijn drieluik over ‘het leven’ maar bij de terechte Gouden Griffel voor het eerste deel zal het wel blijven.
Arend van Dam schreef een belangrijk non-fictieboek over slavernij (De reis van Syntax Bosselman) en Maria van Donkelaar een wat slepende bundel over de metamorfosen van Ovidius (Zo kreeg Midas ezelsoren). Die kunnen stilistisch niet op tegen de sterke concurrentie. Dat geldt dan weer wel voor de twee genomineerde Vlamingen: Bart Moeyaert en Jef Aerts. De eerste had al een topjaar met zijn ‘Nobelprijs’ en is met Tegenwoordig heet iedereen sorry een outsider. De blauwe vleugels van Jef Aerts is een van mijn persoonlijke favorieten maar dat zal dan ook voor alle juryleden moeten gelden. Een intiem kleinood dat veel met smaak te maken heeft.
Samengevat: ik zet mijn geld op niemand maar met het pistool op de borst verdeel ik de inleg tussen Samson en Dumon Tak. Prima winnaars al zal ik stiekem ook heel hard gaan juichen als Verroen of Aerts de Gouden Griffel krijgt.
Morgen op deze site: een voorbeschouwing over de penselen.