Vijf bijzondere non-fictie jeugdboeken die de afgelopen weken verschenen.
***
Het koeienparadijs – Bibi Dumon Tak, foto’s: Hans van der Meer – uitgeverij Querido, 6+
Maak kennis met Jip en Janne en Annie, met Deci, Driekus en Tolbert en lees de verhalen over Wakamoe, Luna en Joshua. Ze hebben een paar dingen gemeen: het zijn koeien, ze hebben de dood in de ogen gekeken en ze verblijven in het Koeienrusthuis in Zandhuizen. Bibi Dumon Tak debuteerde met Het Koeienboek waarin sommige van deze dames ook al een rol speelden. Nu bestaat de stichting achter het rusthuis twintig jaar en besloot ze portretten te maken van alle bewoonsters. Gelauwerd en ervaren fotograaf Hans van der Meer (hij maakte o.a. een fantastisch boek over voetbalvelden) zette de koeien op de foto. Waardige staatsieportretten en de begeleidende verhalen zijn idem dito. De koeien vertellen in de ik-vorm over hun geschiedenis en dat levert mooie, ontroerende portretjes op. Over de hartvriendschap tussen koe Mathilde en geit Thea, over Tolbert, de eerste biologische koe die honderdduizend liter melk gaf, over de onafscheidelijke tweeling René en Juultje en over Luna uit het stumpergroepje, die niet goed genas van haar gebroken poot. Ze vertellen over de mensen die voor ze opkwamen waardoor ze niet naar het slachthuis hoefden en hun oude dag kunnen sluiten bij Bert Hollander, de oprichter van het Koeienrusthuis. Het is altijd een beetje tricky om dieren letterlijk een stem te geven maar Bibi Dumon Tak kan dat als geen ander. Ze voegde bij iedere koe nog eens een korte biografie toe, zodat we echt alles van ze weten.
Mijn kleine safari – Joukje Akveld, foto’s: Justin Fox – uitgeverij Gottmer, 3+
Joukje Akveld werkte voor Wij waren hier eerst, over wildlife in Zuid-Afrika samen met fotograaf Justin Fox en daar stond het idee om ook een peuterboek te maken. Mijn kleine safari is een kijkboekje waarin begrippen worden verduidelijkt aan de hand van dieren. Twee vliegen (eeh….waterbokken, knobbelzwijnen, luipaarden, impala’s etc.) in één klap. Termen over eigenschappen en situaties worden op een eenvoudige manier duidelijk gemaakt. Vergelijkbare met de manier waarop Akveld haar Van wie is…-boekjes samenstelt. Op de belendende pagina’s steeds twee min of meer vergelijkbare begrippen: klimmen-springen, rechtop-geknield, langzaam-snel, vies-schoon. Maar ook minder voor de hand liggend: bontkraag (leeuw)-kale nek (maraboe), gevaar-veilig (de coverfoto), ruzie -vriendjes. Een lekker dik en goed verzorgd bladerboek met schitterende foto’s van Afrikaanse dieren.
***
Binnenstebinnen. Röntgenfoto’s van dieren – Jan Paul Schutten, foto’s: Arie van ’t Riet
Arie van ’t Riet heeft iets gedaan wat normaal gesproken niet mag: röntgenfoto’s maken buiten het ziekenhuis. Hij maakte tal van foto’s van dode dieren, vaak omlijst met planten en bloemetjes. Dat levert een kunstzinnig en intrigerend beeld op. Uniek ook, dit is volgens mij niet eerder gedaan. Jan Paul Schutten wist meteen dat hier een bijzonder boek van te maken was, schrijft hij in het voorwoord: ‘De teksten daarbij wilde ik daarom maar al te graag schrijven. Ze geven je extra informatie over de dieren, zodat je weet wat je ziet. Maar ze zijn vooral bedoeld om je goed naar de foto’s te laten kijken. Want nu krijg je de kans om te zien wat normaal gesproken altijd verborgen blijft’. Ratten, vissen, vogels maar ook een vos. Schutten geeft veel algemene informatie over de dieren, het zijn weer ‘duizelingwekkend veel leuke weetjes’ (achterflap). Dat is niet altijd een aanbeveling. Scherpere keuzes en enige beperking hadden het boek toegankelijker kunnen maken. Het interessants zijn de beschouwingen waarin Schutten heel precies ontleedt wat er te zien is op de foto’s en wat er opvalt en afwijkt. Over een kikker: ‘Het valt meteen op hoe groot zijn ogen zijn in vergelijking met de rest van zijn hoofd’. Over een mol: ‘als je goed kijkt naar de foto van zijn hand dan tel je niet vijf, maar zes vinger. De ‘haak’ die je vanaf de pols ziet, is een soort extra duim’.
***
Kinderen van Adam. Verhalen uit de Koran. Petra van Helden, illustraties: Els van Egeraat, 8+
Petra van Helden komt uit een protestants milieu maar besloot moslim te worden toen de Koranteksten haar raakten. Ze zegt steeds weer getroffen te worden door de stijl en het poëtisch taalgebruik, en natuurlijk door de inhoud. Voor Kinderen van Adam selecteerde ze verhalen uit de Koran, om zowel islamitische als niet-islamitische kinderen in aanraking te laten komen met het boek. Volgens mij was er nog niet zo’n algemene ‘kinderkoran’ en dat werd wel eens tijd. Een welkom boek dus, met fraaie illustraties van Els van Egeraat. En misschien ook voor volwassenen een kans om wat meer te weten te komen over de verhalen want zoals Van Helden zelf zegt: de Koran is best moeilijk te lezen. Van Helden maakte een selectie en heeft gespeeld met de volgorde. Voor de uitleg maakte ze steeds een keuze voor een verklaring van een bepaalde islamgeleerde. Al lezende doen de verhalen denken aan het Oude Testament, maar dan met namen als Moesa, Haroen en Samirie.
***
Fille folle – alles wat we als meisjes vandaag moeten weten (of toch bijna), Ilona Lodewijckx, illustraties: Aurike Quintelier, uitgeverij Van Halewyck, 12+
In deze #metoo tijden een heel nuttig, pittig en zelfbewust boek voor pubermeiden. Over het ontdekken van het lichaam, van seksualiteit, verliefdheid en omgang met anderen. ‘No nonsense. Geen taboes’, staat er op de achterflap en dat wordt waargemaakt. Het boek is gemaakt door de mensen achter de het online meidenmagazine Fille Folle, dat als doelstelling heeft om er voor iedereen te zijn en zich niet focust op afslanken, beroemdheden en perfectie. In tien hoofdstukken, vrij naar de 10 geboden, komen alle mogelijke thema’s voor bij. Gij zult uw lijf kennen, gij zult tolerant zijn en gij zult liefhebben maar ook ‘gij zult met uw kop tegen de muur lopen’ en ‘gij zult uw grenzen verleggen’. De frisse directheid is opvallend, zeker voor een Vlaams boek, en daarom ook zeker voor Nederlandse meiden een aanrader. Het is vooral erg goed en niet-problematiserend geschreven in een taal die heel dicht bij de doelgroep ligt.
