Het jeugdboekenjaar 2011 in een notendop: weinig uitschieters, vertrouwde namen en gedegen jurywerk.
Al met al was het een weinig opwindend jaar. De gevestigde schrijvers deden wat we van ze verwachten: goede boeken schrijven. De jury's bekroonden bijna allemaal de schrijvers die het verdienden. En verder gebeurde er niet zo heel erg veel.
Beste Nederlandse jeugdboek van 2011
Verhalen voor de vossenbroertjes van Lida Dijkstra en Thé Tjong Khing. Zonder aarzelen. Een oud verhaal op een geniale manier in een nieuwe tekst gegoten. Met veel humor en taalvirtuositeit en prachtige illustraties. Een juweeltje dat nog niet helemaal op waarde is geschat.
Het beste van de rest
De nestors lieten van zich horen met prima boeken. Vooral Ted van Lieshout (Driedelig paard) en Edward van de Vendel (Toen kwam Sam) kwamen uitstekend voor de dag. Ted verraste met nieuwe vormen en geslaagde experimenten en Edward schreef een verhaal zoals een verhaal moet zijn. Beetje zorgwekkend is het bericht dat er een tweede deel van Sam komt. Dat kan alleen maar tegenvallen.
En daar weer de rest van
Martha Heesen (Bajaar) en Bart Moeyaert (De Melkweg) leverden prima boeken af die echter niet tot de hoogtepunten van hun oeuvre horen. Speciale vermeldingen voor Derk Visser voor Prikkeldraad, rauw en eigentijds en goed geschreven, een combinatie die helaas te weinig voorkomt. En voor het duo Tamara Bos/Annemarie Van Haeringen die met Papa hoor je me? één van de mooiste kinderboeken over rouwverwerking maakten en bewezen dat tekst en illustratie een eenheid kunnen vormen.
Het beste uit het buitenland
Ook die oogst is wel eens beter geweest maar drie boeken springen er uit. Mijn zus woont op de schoorsteenmantel van Annabel Pitcher, Trash van Andy Mulligan en Zeven kleine criminelen van Christian Frascella. Maatschappelijke boeken over onderwerpen die er toe doen, en waar ook echt iets mee is gedaan.
Beste prentenboek van 2011
Joke van Leeuwen kwam met Waarom lig jij in mijn bedje? Een sober en subtiel boek waarin een klein gevoelsonderwerp zonder opsmuk is uitgewerkt. Daar kwam niemand meer overheen en er verschenen toch heel veel prentenboeken. Te veel. Uitgevers mogen best wat kritischer worden bij het verspreiden van prentenboeken. Er is zoveel koren en best weinig kaf.
En wie stelden er teleur?
Aidan Chambers met zijn merkwaardige verhalenbundel (Dit is mijn dag) en Jenny Valentine met een gekunsteld en geconstrueerd verhaaltje (Het dubbelleven van Cassiel Roadnight) Een zekere roem schept ook verplichtingen.
Dapperste heruitgave
De gedichten van Annie M. G. Schmidt in Een vijver vol inkt met nieuwe illustraties van Sieb Posthuma. Zo houd je het verleden levend. Sieb bezorgde ons nieuwe ottertjes en een ander Dikkertje Dap. Dat meer illustratoren zijn voorbeeld mogen volgen.
Meest terechte prijswinnaar
Ex-aequo voor Benny en Simon. Benny Lindelauf ging er met vrijwel alle grote prijzen vandoor en daar valt niets tegen in te brengen. De enige prijs die hij niet kon winnen, de Gouden Griffel, ging naar Simon van der Geest en dat was ook alweer volkomen terecht. Wel jammer dat Floortje Zwigtman met iets te lege handen kwam te staan.
Merkwaardigste prijswinnaar
De penseeljury maakte er een ongekend rommeltje van en het CPNB verzuimde ze tot de orde te roepen. Hoezo kunnen Nederlanders niet goed illustreren? Hautain en kunstzinnig geneuzel en een belediging voor al die fantasievolle tekenaars. Om dan ook nog met de zwaar overschatte Blexbolex op de proppen te komen, maakt het alleen nog maar vreemder.
Leukste nieuwe prijs
De Gouden Lijst natuurlijk. Of: hoe een initiatief van onderop werd omarmd door de bevoegde instanties en iedere leeftijdsgroep nu weer een eigen prijs heeft. Dat verlicht de pijn van het afschaffen van de Jonge Uil een beetje. Verder is het mooi dat de Jongerenliteratuurprijs na een valse start zijn vorm lijkt te hebben gevonden. Serieus prijzengeld en geloofwaardige nominaties.
De hypes van 2011
Ik kan het woord helden niet meer horen. Een schrijver die niks met helden deed, die was pas een held. Het jeugdboek dat ongetwijfeld de meeste aandacht kreeg was Het Muizenhuis van Karina Schaapman. Inmiddels al in tienduizend talen vertaald, geloof ik. Een origineel en mooi project dat met een goede schrijver een echt goed boek had kunnen opleveren. Én: het was leuk en terecht, al die aandacht voor Annie M.G., maar zullen we het nu even een tijdje rustiger aandoen?
Persoonlijke hoogtepunten van 2011
Het bezoekcijfer van JaapLeest steeg met meer dan 50 procent. Daar doe ik het voor. Over een paar weken lanceren we een ietwat veranderde site met een aantrekkelijker lay-out en meer functionaliteiten. Verder was het eervol om gevraagd te worden voor de jury van de Woutertje Pieterse Prijs. In maart verneem je wat we in onze wijsheid hebben besloten.
Verder nog wat?
Het is jammer dat Marieke Verhoeven onmin kreeg met de CPNB en de tent verliet. Hopelijk gaat dat niet nog verder ten koste voor de liefde en aandacht voor kinderboeken. Het is leuk dat Jip op de markt verscheen, een prettig voorleesmagazine.
En oh ja, ik wens alle bezoekers van JaapLeest een boekenrijk en fantasievol 2012!
