Valérie Zenatti verraste met het maatschappelijk geëngageerde Ik had een vriend in Gaza waarin een Israëlisch meisje met een Palestijnse jongen correspondeert. Een opvallende roman over opgroeien in een verscheurd land. In het autobiografische Soldaat beschrijft Zenatti haar tijd in het Israëlische leger. De dienstplicht in Israël is streng en lang en geldt ook voor meisjes. Hoofdpersoon Valérie emigreert, net als de auteur, op haar 13e van Frankrijk naar Israël, ‘een land waarin de dood al vanaf je achttiende tot de mogelijkheden behoort’. Valérie rondt haar school af en is tot die tijd vooral met meisjesachtige dingen bezig: shoppen, vriendinnen en jongens. De onvermijdelijkheid van de dienstplicht speelt altijd een rol in het leven van jonge Israeliërs. Het is als een soort monotone dreiging die gepaard gaat met een gevoel van berusting. Valérie ondergaat haar diensttijd gelaten. Het is een periode zonder veel hoogte- of dieptepunten.
Zenatti maakt het niet romantischer dan het is maar legt ook niet de nadruk op de zinloosheid of tijdsverspilling. Het is zoals het is. De auteur beschrijft in grote lijnen haar ervaringen in het leger. Veel trainingen, veel reizen, af en toe verlof en de moeilijkheid om het contact met familie en vriendinnen in stand te houden. Valérie had een vriendje waar ze nog een beetje om heen zwermt maar waar niet echt toekomst in zit. Dat hoort er allemaal bij, zegt Valérie, de onmogelijkheid van de liefde in zo’n raar land. ‘Het leger is het decor voor onze eigen soapserie. We zijn een volk van gekken, dat is gestrand tussen liedjes, de zee en oorlog’. Zo saai als de diensttijd doorgaans is, is Soldaat bij vlagen ook. Zenatti weet van haar eigen herinneringen geen vloeiend en boeiend verhaal te maken. Het onderwerp is interessant genoeg en er worden ook zeker dilemma’s aangesneden zoals de Palestijnse kwestie, de hiërarchie en toekomstdromen en verlangens. Maar heel erg diep gaat het niet. Zenatti zet het op een rijtje zonder een spanningsboog in aan te brengen; het liefdeslijntje krijgt een hoofdrol die het niet verdient.
Uitgeverij Callenbach is sterk in het uitbrengen van boeken met maatschappelijke thema’s die niet uitgekauwd zijn. De afgelopen jaren verschenen bijvoorbeeld boeken met een originele insteek over de Tweede Wereldoorlog, over de koude oorlog en de amish. Soldaat past in dat rijtje en is ook vooral interessant vanwege het decor en het thema, als roman overtuigt het minder.
Soldaat
Valérie Zenatti
Mieke Prins
