Moon
Elise van Iterson
Hans is kwijt is het eerste kinderboek van dichter/schrijver Erik Jan Harmens, de auteur van de DWDD-bestseller Hallo Muur over zijn alcoholverslaving. Eerder dit jaar las ik van hem het intrigerende Pauwl , over een man met autisme, geïnspireerd door het leven van zijn zoon. Of Hans is kwijt dat ook is, wordt niet kenbaar gemaakt maar het gaat eveneens over een jongen met een eigenzinnige binnenwereld. Geluiden en ervaringen lijken heel direct bij hem binnen te komen. Zo schrijft Harmens het in ieder geval op. In korte, dwingende zinnen plaatst hij de lezer in het hoofd van Hans. Het geluid van de okselverfrisser is : pssssscccccccchhhhhhhtttttt!! en de shuttle bij badminton doet zwiep! en zwoep! Telkens met uitroeptekens als om aan te geven hoe nadrukkelijk Hans het ervaart.
Titel en verhaaltje doen denken aan dat van het populaire Gouden Boekje Wim is weg waarin een jongen er ook zomaar vandoor gaat en zijn ouders zich ernstige zorgen maken. Wim gaat er enthousiast vandoor op het fietsje dat hij voor zijn verjaardag krijgt, bij Hans is er een diepere reden. Hij heeft het gevoel dat zijn ouders hem niet zien staan. Ze zijn drukker met hun kantoorboekhandel dan met hem. Misschien kan hij net zo goed niet bestaan? Een ontevreden jongen die zich niet serieus genomen voelt. Zijn ouders behandelen hem vaak als een kleuter en Hans haat dat. Als een kind zegt dat hij het zwaar heeft, komen volwassenen altijd met voorbeelden van mensen die het veel zwaarder hebben. Zijn ouders noemen hem lieverd maar menen er volgens Hans geen klap van. Zouden ze hem eigenlijk missen als hij weg is? Een vraag die herkenbaar is voor veel kinderen en door Harmens op mild humoristische wijze wordt weergegeven.
Hans droomt aanvankelijk over hoe het is om te verdwijnen maar voegt dan de daad bij het woord. Hij zet zijn eigen ontvoering in scene door in de schuur te bivakkeren en middels een briefje losgeld (’40 euro, voor 10 uur vanavond onder de boeda in de tuin’) van zijn ouders te eisen. Die zijn ondertussen wel degelijk erg ongerust en als hij terug is zo opgelucht dat ze alleen nog kunnen giechelen. ‘hihihihi! – hoehoehoehoe!’ Op school hangt hij dan nog even de held uit met een verhaal dat steeds sterker wordt waarop de meester vraagt of ze het maar niet meer over gisteren zullen hebben. Dat vindt Hans fijn want hij is moe van het fantaseren.
De minimalistische stijl van Harmens is even wennen maar vooral in de tweede helft van het boek is de vorm gevonden. De illustraties van Elise van Iterson zijn niet erg kunstzinnig maar hebben hetzelfde soort felle realisme als de tekst. Het is een beetje zoeken wat Harmens met dit boek beoogt maar Hans is kwijt is een geslaagde poging om in de gedachtewereld van een kind door te dringen.
