Een zomer van losmaken en afscheid nemen

Edward van de Vendel Oliver Genre: Jeugdboek
Uitgever: Querido

We kenden hem al uit twee eerdere romans van Edward van de Vendel, de Noorse Oliver die zo goed kan keepen. In De dagen van de bluegrassliefde uit 1999 wordt de Nederlandse Tycho tijdens een kamp in Amerika stapelverliefd op hem en volgt er een zwoele zomer met een dramatisch afscheid. In Ons derde lichaam uit 2006, vertelt Tycho hoe het hem daarna vergaat (hij doet als achtergrondzanger mee aan het Eurosongfestival), en aan het eind van dat boek is het contact tussen de twee jongens weer min of meer hersteld. Nu is er een nieuw deel in de cyclus, maar liefst zestien jaar na het eerste boek, dat heel simpel Oliver heet en waarin de Noor zijn verhaal doet. Hij woont inmiddels samen met Tycho in Nederland maar daarover gaat de roman niet. Tycho stelt in de korte proloog aan de orde dat Oliver het vrijwel nooit over zijn vader heeft, waarop de laatste zegt: “Je weet het niet, Tycho. Je kunt het niet weten. Mijn vader. Ik heb hem bijna -“, waarna zijn relaas van 200 pagina’s volgt.

Over een zomer waarin Oliver worstelt met zijn gevoelens voor jongens en waarin zijn ouders elkaar kwijt raken omdat papa er jongere vriendinnen op na houdt. Het is teveel voor Oliver, hij probeert de crisis van zijn ouders te ontkennen, wat ondere andere dwanggedachten tot gevolg heeft, waarin hij zijn vader vermoordt. Hij trekt veel op met zijn boezemvriend en neef Bendik, die bijna een broer voor hem is nadat diens vader bij een auto-ongeluk om het leven komt. Maar ook de relatie met Bendik verandert. Zijn neef krijgt vriendinnen terwijl Oliver heel andere fantasieën en erotische dromen heeft waarin Bendik voorkomt. Behoorlijk verwarrend al met al, en wat een zorgeloze zomer had moeten zijn, wordt een zomer van losmaken en afscheid nemen. Alles wat zo vanzelfsprekend was, is dat niet meer. Oliver geloofde zijn vader die zei ‘dat iedereen in zijn eigen vorm past’ maar dat slaat dus nergens op, moet hij concluderen. ‘Er zijn geen paden, er is geen weg, geen plan, geen mal, geen bedoeling, er is rotzooi en modder en er zijn uitwassen naar alle kanten’. Er is alleen een kitten, die door Oliver wordt gekoesterd al is het de enige zekerheid die hij nog heeft. En misschien is dat ook wel zo.

Kortom: een echte coming of age roman met alles er op en eraan. Grote gevoelens, onzekerheden, verliefdheden, seksualiteit, drama’s en meer, allemaal in die stroomversnelling die bij jong volwassenen hoort.  Ik herlas de twee eerdere romans (beide bekroond met een Gouden Zoen) de afgelopen weken en het klopt dat ze prima afzonderlijk van elkaar kunnen bestaan, maar ze horen wel bij elkaar. Het eerste boek blijft in mijn ogen het meest bijzonder, daar begint immers alles mee. Het prachtige De dagen van de bluegrassliefde is tegelijkertijd met dit boek opnieuw uitgegeven en een beetje aangepast: Messi en Neymar hebben de plek ingenomen van Frank de Boer en Jari Litmanen. Ons derde lichaam is wat overmoedig maar wel heerlijk om te lezen en Oliver is misschien wel het meest literair van de drie.

Van de Vendel neemt de lezer mee in een maalstroom. Met veel flashbacks, een enorme lading aan gevoelens, gedachtenspinsels en confrontaties. De achtbaan waar Oliver in zit, wordt door de opzet en stijl ondersteund. Het is een boek vol motieven en verwijzingen en in die zin ideaal voor de lessen tekstverklaring en analyses bij het vak Nederlands. Edward van de Vendel schrijft ongelooflijk veel. In diverse recensies riep ik hem toe: doseer wat meer, focus je en schrijf weer eens een boek als De dagen van de bluegrassliefde. Dat heeft hij nu gelukkig gedaan en net als bij de andere twee boeken is er een soort van open einde, dus je weet maar nooit. Ondertussen leven Tycho & Oliver voert via een eigen twitteracount en op instagram in filmpjes.

In april wordt de driejaarlijkse Theo Thijssenprijs weer uitgereikt en Edward van de Vendel is in mijn ogen dit jaar een belangrijke kandidaat. Het zou een heel geschikt moment zijn, na het verschijnen van deze geslaagde young-adult roman, waarmee hij de breedheid van zijn schrijverschap definitief bewijst.