Als de gordijnen open gaan, komt de wereld keihard binnen

Saskia Maaskant Kieuw Genre: Jeugdboek
Uitgever: Davidsfonds

Soms heb je een minder gelukkige aanloop met een boek. Kieuw van Saskia Maaskant kwam via verschillende wegen tot mij en lag op diverse stapels nog te lezen boeken. Ik begon er een paar keer aan maar kwam niet verder dan een paar bladzijden. Soms gaat dat zo en zegt dat meer over de recensent/lezer dan over het boek zelf. De afkeer van het omslag, de lelijke kleur van het lettertype en de rare illustraties hielden me tegen en vind ik na lezing nog steeds bij de zwakheden van het boek. De, in mijn ogen, onnodige opsmuk stoort en leidt af van het schitterende verhaal. Kieuw is terecht opgemerkt door verschillende jury’s en werd genomineerd voor de Jongerenliteratuurprijs en is nog in de race voor De Gouden Lijst (wat op zich merkwaardig is omdat de prijzen voor verschillende leeftijdsgroepen zijn bedoeld) die begin september wordt uitgereikt.

Maaskant schreef een gelaagd sprookjesachtig boek waarin het lopende verhaal wordt afgewisseld met historische dagboekfragmenten van de moeder van verteller Filia. Filia ontdekt het dagboek pas na het overlijden van haar oma en stukje bij beetje ontdekt ze haar eigen merkwaardige familiegeschiedenis en moet ze onder ogen zien waarom ze zelf zo lang van de wereld is afgescheiden. Filia werd door haar oma binnengehouden en afgezonderd van andere mensen, nu komt de wereld ineens keihard binnen in de vorm van Kers, een luidruchtige vriendin, en het pas ontdekte dagboek. Kers, een meisje uit het dorp, dwingt Filia letterlijk de gordijnen te open en het huis te luchten en kennis te maken met anderen. Met vallen en opstaan staat Filia toe dat haar leven op zijn kop wordt gezet, met verstrekkende gevolgen.

Het dagboekverhaal beschrijft de liefde van haar moeder tussen een jongen die met kieuwen wordt geboren en veel tijd onder water door moet brengen. Zijn ouders hebben het leven zo ingericht dat niemand hun geheim ontdekt, maar zwichten voor de nieuwe vriendschap van hun bijzondere zoon. Intrigerend, mysterieus en bovenal geloofwaardig, je gelooft het verhaal van de vissenjongen zonder voorbehoud. Het dagboek is ijzersterk en letterlijk adembenemend en soms is het jammer dat het verhaal weer naar de tegenwoordige tijd ombuigt.

Saskia Maaskant debuteerde met het niet echt opgemerkte De verteller van Beorga, nadat ze een manuscriptenwedstrijd won. Maaskant heeft zich goed ontwikkeld: de belangrijkste karakters zijn overtuigend en de spanning wordt subtiel opgebouwd. Minder sterk is het grote aantal personages, naast Filia en Kers en personen uit het daboek, zijn het er teveel om tot hun recht te laten komen. Én een boodschappenbezorger én een postbode, die beiden een puzzelstukje van het mysterie aandragen; het vergt veel van de lezer. Het laatste hoofdstukje had wat mij betreft achterwege mogen blijven, maar het is geen afknapper zoals dat met sommige laatste hoofdstukken wel eens wil zijn. Kieuw heeft meer dan voldoende te bieden om over na te blijven denken.

Maaskant was al een belofte en breekt nu definitief door met Kieuw. Van de drie genomineerden is dit voor mij de winnaar van De Gouden Lijst 2014.